Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

usque adeo/de

  • 1 usque

    usquĕ, adv. [us- for ubs-, from ubi with locative s; and que for qued, old abl. of quis; v. Corss. Ausspr. 2, 471; 838; cf.: quisque, usquam].
    I.
    Lit., all the way to or from any limit of space, time, etc. (cf.: fine, tenus); of place, all the way, right on, without interruption, continuously, constantly.
    A.
    With prepositions.
    1.
    With ab:

    qui a fundamento mihi usque movisti mare,

    Plaut. Rud. 2, 6, 55:

    usque a mari supero Romam proficisci,

    Cic. Clu. 68, 192:

    ex omnibus spectaculis usque a Capitolio plausus excitatus,

    id. Sest. 58, 124:

    usque a rubro mari,

    Nep. Hann. 2, 1.— Poet.:

    Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno,

    Verg. A. 7, 289 (sometimes as one word, v. abusque).—
    2.
    With ex:

    usque ex ultimā Syriā atque Aegypto navigare,

    Cic. Verr. 2, 5, 60, § 157. —
    3.
    With ad:

    usque a Dianio ad Sinopen navigaverunt,

    Cic. Verr. 2, 1, 34, § 87:

    ab imis unguibus usque ad verticem summum,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    usque ad Iconium,

    id. Fam. 3, 8, 4:

    ab Atticā ad Thessaliam usque,

    Plin. 4, 12, 21, § 63:

    usque ad Numantiam misit,

    Cic. Dejot. 7, 19:

    usque ad castra hostium accessit,

    Caes. B. G. 1, 51 ( poet. and post-Aug. ad usque; often as one word, v. adusque).—
    4.
    With in and acc.:

    cum ad eum usque in Pamphyliam legatos misissent,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 35:

    portūs usque in sinūs oppidis et ad urbis crepidines infusi,

    id. Rep. 3, 31, 43.—
    5.
    With trans:

    trans Alpes usque transfertur,

    Cic. Quint. 3, 12.—
    6.
    With sub and acc.:

    admōrunt oculis usque sub ora faces,

    Ov. Ib. 240 (236).—
    B.
    With adverbs of place:

    quod eos usque istinc exauditos putem,

    Cic. Att. 1, 14, 4.—
    2.
    Esp., with quaque (less correctly as one word, usquequaque; v. II. A. 3. e. and II. B. 3. infra), everywhere: non usque quaque idoneum invenias locum, ubi, etc., Afran. ap. Non. p. 518, 6 (Com. Rel. v. 198 Rib.):

    immo vero, quom usquequaque umbra'st, tamen Sol semper hic est,

    Plaut. Most. 3, 2, 79:

    mari terrāque illas usque quaque quaeritat,

    id. Poen. prol. 105:

    aut undique religionem tolle, aut usque quaque conserva,

    Cic. Phil. 2, 43, 110:

    effugere non est, Flacce, basiatores. Instant... occurrunt, et hinc et illinc, usquequaque, quacunque,

    Mart. 11, 98, 3; cf.:

    QVAQVE VSQVE,

    Inscr. Grut. 611, 13.—
    C.
    With acc. of the place whither, all the way to, as far as, to.
    1.
    With names of towns (class.; acc. to Reisig. Vorles. p. 216, usque ad Numantiam means all the way to the town, i. e. to its walls or gates: usque Numantiam, all the way to or into it, implying entrance of the town; cf.

    the passages cited infra): theatrum ita resonans, ut usque Romam significationes vocesque referantur,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42:

    Miletum usque? obsecro,

    Ter. Ad. 4, 5, 21.—
    2.
    With other names than those of towns (post-Aug.):

    ab hac (sc. Siciliā) Cretam usque Siculum (mare) vocat,

    Plin. 3, 5, 10, § 75:

    imperium usque extremos Orientis terminos prolatum,

    Just. 7, 1, 4:

    terminos usque Libyae,

    id. 1, 1, 5:

    ab Atticā Thessaliam usque,

    Plin. 4, 12, 21, § 63:

    ab eo usque Jovem,

    id. 2, 22, 20, § 84:

    horrendus ab astris Descendit vos usque fragor,

    Stat. Th. 11, 89.—
    II.
    Meton.
    A.
    Of time, all the time, continually, perpetually, all the while from or to a period, as long or as far as, until.
    1.
    With prepositions.
    a.
    With ab:

    mihi magna cum eo jam inde usque a pueritiā Fuit semper familiaritas,

    Ter. Heaut. 1, 2, 9:

    primus esses memoriter Progeniem nostram usque ab avo proferens,

    id. Phorm. 2, 3, 48:

    augures omnes usque a Romulo,

    Cic. Vatin. 8, 20:

    opinio jam usque ab heroicis ducta temporibus,

    from as far back as the heroic ages, id. Div. 1, 1, 1:

    usque a Thale Milesio,

    id. N. D. 1, 33, 91:

    bona paterna et avita et usque a nobis repetita,

    id. Cael. 14, 34.—
    b.
    With ad:

    usque a mane ad vesperum,

    Plaut. Am. 1, 1, 97:

    a mane ad noctem usque in foro dego diem,

    id. Most. 3, 1, 3:

    inde usque ad diurnam stellam crastinam potabimus,

    id. Men. 1, 2, 62; cf. Cic. Rep. 1, 16, 25:

    ille nihil difficilius esse dicebat, quam amicitiam usque ad extremum vitae diem permanere,

    id. Lael. 10, 33:

    deinceps retro usque ad Romulum,

    as far as, up to, id. Rep. 1, 37, 58.—
    2.
    With acc. (post-Aug.):

    paucae, aegre se defen dentes, usque tempora Alexandri Magni duraverunt,

    Just. 2, 4, 32:

    a rege Romulo usque Caesarem Augustum,

    Flor. 1, prooem. 1 (al. usque in).—
    3.
    With adverbs.
    a.
    With inde:

    pueritiae memoriam recordari ultimam, inde usque repetens, etc.,

    Cic. Arch. 1, 1.—
    b.
    With antehac:

    ut animus in spe usque antehac attentus fuit, Ita, etc.,

    Ter. And. 2, 1, 3.—
    c.
    With adhuc:

    quod occultatum'st usque adhuc nunc non potest,

    Plaut. Aul. 2, 3, 10:

    qui me tam leni passus animost usque adhuc facere, etc.,

    Ter. And. 1, 5, 27:

    cessatum usque adhuc est,

    until now, hitherto, id. Ad. 4, 4, 23:

    qui mos usque adhuc est retentus,

    Cic. Rep. 2, 20, 35:

    usque adhuc certe animum meum probastis,

    Suet. Dom. 18; v. adhuc, II. A.—
    d.
    With eo:

    tamen usque eo se tenuit, quoad, etc.,

    Cic. Dejot. 4, 11:

    usque eo animadverti eum jocari,

    id. Rosc. Am. 22, 60; v. 2. eo, II. C.—
    e.
    With quaque, continually, always:

    Chrusalus mihi usque quaque loquitur nec recte,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 83: usque quaque sapere oportet, Poët. ap. Cic. Fam. 7, 16, 1; so,

    usque quaque,

    Cat. 39, 2; Plin. Ep. 7, 20, 2; 1, 7, 5; Gell. 16, 3, 1:

    usquequaque, de hoc cum dicemus,

    whenever, Cic. Att. 4, 9, 1.—

    Opp. nusquam: atque hoc non alienum est, quod ad multa pertineat, ne aut nusquam aut usquequaque dicatur, hic admonere,

    Cic. Inv. 2, 21, 63.—
    f.
    With dum:

    usque dum regnum optinebit Juppiter,

    Plaut. Men. 5, 1, 28: conplebo familiam adeo usque satietatem dum capiet pater, id. Am. 1, 2, 9:

    usque id egi dudum, dum loquitur pater,

    Ter. Heaut. 5, 2, 30; Cato, R. R. 156:

    mihi quidem usque curae erit, quid agas, dum, quid egeris, sciero,

    Cic. Fam. 12, 19, 3; id. Verr. 2, 1, 5, § 12; 2, 1, 6, § 16; Hor. C. 3, 30, 7; cf. dum, I. B. 1. b. —
    g.
    With interea:

    nam usque dum ille vitam colet Inopem... Interea usque illi de me supplicium dabo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84 sqq.—
    h.
    With donec:

    ibo odorans quasi canis venaticus Usque donec persecutus volpem ero vestigiis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 114. —
    k.
    With quoad:

    usque illum, quoad ei nuntiatum esset consules descendisse, omnibus exclusis commentatum, etc.,

    Cic. Brut. 22, 87:

    dandum ordeum, usque quoad erunt lactentes,

    Varr. R. R. 2, 7, 12.—
    1.
    With adeo:

    usque adeo in periculo fuisse, quoad, etc.,

    Cic. Sest. 38, 82; cf. Cato, R. R. 67:

    instare usque adeo, donec se adjurat,

    Plaut. Cist. 2, 3, 40; id. Rud. 3, 5, 32: usque adeo, dum, C. Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. Plaut. Am. 1, 2, 10 sub f. supra.—
    m.
    With nunc (post-class.):

    nunc usque,

    to this day, Amm. 14, 2, 12:

    usque nunc,

    Hier. Ep. 3, 87.—
    B.
    In other relations.
    1.
    Of extent or degree, even to, quite up to, or as far as.
    a.
    Absol.:

    ego vapulando, ille verberando, usque ambo defessi sumus,

    Ter. Ad. 2, 2, 5 Fleck. (al. verberando usque, ambo:

    incerta est distinctio, Don. ad loc.): poenasque dedit usque superque (= usque eo quod satis esset),

    Hor. S. 1, 2, 65.—
    b.
    With ad:

    usque ad ravim poscam,

    Plaut. Aul. 2, 5, 10:

    usque ad necem,

    Ter. And. 1, 2, 28:

    hoc malum usque ad bestias perveniat,

    Cic. Rep. 1, 43, 67:

    usque ad eum finem, dum, etc.,

    id. Verr. 1, 6, 16; v. dum: assenserunt consules designati, omnes etiam consulares usque ad Pompeium, up to, i. e. except Pompey, Plin. Ep. 2, 11, 20.—
    c.
    With adeo:

    undique totis Usque adeo turbatur agris,

    to so great an extent, Verg. E. 1, 12.—
    d.
    With terminal adverbs:

    Anco regi familiaris est factus (sc. L. Tarquinius) usque eo, ut, etc.,

    Cic. Rep. 2, 20, 35; v. eo, under is fin.:

    usque quo non vis subici mihi?

    how long? Vulg. Exod. 10, 3; cf. quousque.—
    2.
    Right on, always, without stop, continuously, constantly, incessantly: Ep. Ne abeas, priusquam ego ad te venero. Ap. Usque opperiar, Plaut. Ep. 2, 2, 122:

    Ctesipho me pugnis miserum Usque occidit,

    Ter. Ad. 4, 2, 20:

    an usque In nostrum jacies verba superba caput?

    Prop. 2, 8, 16:

    cantantes licet usque, minus via laedit, eamus,

    Verg. E. 9, 64; cf.:

    nec vidisse semel satis est, juvat usque morari,

    id. A. 6, 487:

    naturam expelles furcā, tamen usque recurret,

    Hor. Ep. 1, 10, 24.—Repeated:

    allatres licet usque nos et usque,

    Mart. 5, 60, 1:

    ergo, qui prius usque et usque et usque Furum scindere podices solebam,

    Auct. Priap. 78.—
    3.
    Esp.: usque quāque (less correctly as one word, usquequaque), in every thing, on every occasion:

    nolite usque quaque idem quaerere,

    Cic. Verr. 2, 5, 5, § 10:

    an hoc usque quaque, aliter in vitā?

    id. Fin. 5, 30, 91 Madv. ad loc.:

    et id usquequaque quantum sit appareat,

    in each particular, id. Or. 22, 73; Plin. Ep. 7, 12, 5:

    religionum usque quaque contemptor, praeter unius Deae Syriae,

    Suet. Ner. 56 init.

    Lewis & Short latin dictionary > usque

  • 2 ūsque

        ūsque adv.,    all the way, right on, without interruption, continuously, even: usque a mari supero Romam proficisci: usque a rubro mari, N.: Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno, V.: usque ex ultimā Syriā navigare: usque ad castra hostium accessit, Cs.: cum ad eum usque in Pamphyliam legatos misissent: trans Alpes usque transfertur: usque sub ora, O.: usque istinc.— With acc of place, all the way to, as far as, to (implying entrance): theatrum ita resonans, ut usque Romam voces referantur: Miletum usque? obsecro, T.—With quāque (less correctly as one word, usquequaque), in every place, everywhere: aut undique religionem tolle, aut usque quāque conserva. —Of time, all the time, continually, perpetually, all the while, as long as, until: Progeniem nostram usque ab avo proferens, T.: opinio iam usque ab heroicis ducta temporibus, from as far back as: usque a Thale Milesio: deinceps retro usque ad Romulum, as far as: inde usque repetens, etc.: usque antehac, T.: usque adhuc, even till now: tamen usque eo se tenuit, quoad, etc.: usque id egi dudum, dum loquitur pater, T.: iacet res in controversiis, usque dum inveniretur: usque quoad: usque adeo in periculo fuisse, quoad, etc. —Right on, without intermission, continuously, constantly, incessantly: Ctesipho me pugnis miserum Usque occidit, T.: Cantantes licet usque, minus via laedit, eamus, V.: Naturam expelles furcā, tamen usque recurret, H.—With quāque (less correctly as one word, usquequaque), continually, always, at all times: usque quaque, de hoc cum dicemus, every time: ne aut nusquam aut usque quaque dicatur, hic admonere, at all times. —Of extent or degree, even to, quite up to, as far as: Ego vapulando, ille verberando, usque ambo defessi sumus, T.: poenas dedit usque superque (i. e. usque eo quod satis esset), H.: usque ad eum finem, dum, etc.: undique totis Usque adeo turbatur agris, to so great an extent, V.: Anco regi familiaris est factus (Tarquinius) usque eo, ut, etc.—With quāque (less correctly as one word, usquequaque), in every thing, on every occasion: nolite usque quaque idem quaerere: et id usque quaque quantum sit appareat, in each particular.
    * * *
    I
    all the way, right on; all the time, continuously, at every point, always
    II

    Latin-English dictionary > ūsque

  • 3 adeo

    1.
    ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr.
    (α).
    With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:

    neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,

    Plaut. Cur. 2, 2, 12:

    adeamne ad eam?

    Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:

    ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 24:

    adibam ad istum fundum,

    Cic. Caec. 29 —
    (β).
    With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—
    (γ).
    Absol.:

    adeunt, consistunt, copulantur dexteras,

    Plaut. Aul. 1, 2, 38:

    eccum video: adibo,

    Ter. Eun. 5, 7, 5.—
    (δ).
    With acc.:

    ne Stygeos adeam non libera manes,

    Ov. M. 13, 465:

    voces aetherias adiere domos,

    Sil. 6, 253:

    castrorum vias,

    Tac. A. 2, 13:

    municipia,

    id. ib. 39:

    provinciam,

    Suet. Aug. 47:

    non poterant adire eum,

    Vulg. Luc. 8, 19:

    Graios sales carmine patrio,

    to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:

    planioribus aditu locis,

    places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:

    quoquam,

    Sall. J. 14:

    huc,

    Plaut. Truc. 2, 7, 60.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:

    quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 35:

    aliquot me adierunt,

    Ter. And. 3, 3, 2:

    adii te heri de filia,

    id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:

    ad me adire quosdam memini, qui dicerent,

    Cic. Fam. 3, 10:

    coram adire et alloqui,

    Tac. H. 4, 65.— Pass.:

    aditus consul idem illud responsum retulit,

    when applied to, Liv. 37, 6 fin.:

    neque praetores adiri possent,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:

    per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:

    acced. ad aras,

    Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:

    ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,

    Cic. N. D. 1, 27:

    adii Dominum et deprecatus sum,

    Vulg. Sap. 8, 21:

    aras,

    Cic. Phil. 14, 1:

    sedes deorum,

    Tib. 1, 5, 39:

    libros Sibyllinos,

    to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:

    oracula,

    Verg. A. 7, 82.—
    2.
    To go to a thing in order to examine it, to visit:

    oppida castellaque munita,

    Sall. J. 94:

    hiberna,

    Tac. H. 1, 52.—
    3.
    To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:

    aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,

    Ter. Ph. 1, 4, 52:

    nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,

    Verg. A. 5, 379:

    Servilius obvia adire arma jubetur,

    Sil. 9, 272.
    II.
    Fig.
    A.
    To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):

    nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 25:

    tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,

    Cic. Brut. 90:

    adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,

    id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ad extremum periculum,

    Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:

    periculum capitis,

    Cic. Rosc. Am. 38:

    laboribus susceptis periculisque aditis,

    id. Off. 1, 19:

    in adeundis periculis,

    id. ib. 24; cf.:

    adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,

    id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:

    omnem fortunam,

    Liv. 25, 10:

    dedecus,

    Tac. A. 1, 39:

    servitutem voluntariam,

    id. G. 24:

    invidiam,

    id. A. 4, 70:

    gaudia,

    Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:

    cum ipse hereditatem patris non adisses,

    Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;

    hence also: adire nomen,

    to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—
    B.
    Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):

    eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,

    Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.
    2.
    ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).
    I.
    In the ante-class. per.,
    A.
    To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.
    1.
    Of space:

    surculum artito usque adeo, quo praeacueris,

    fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):

    postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—
    2.
    Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:

    merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,

    Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:

    nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,

    Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:

    atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.—
    B.
    For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:

    adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?

    Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:

    gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,

    in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—
    C.
    (Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:

    adeo etiam argenti faenus creditum audio,

    besides too, id. Most. 3, 1, 101.—
    D.
    (Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:

    id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,

    Plaut. Rud. 5, 3, 32:

    id adeo te oratum advenio, ut, etc.,

    id. Aul. 4, 10, 9:

    adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,

    id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):

    atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,

    id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—
    E.
    In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:

    jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.
    II.
    To the Latin of every period belongs the use of this word,
    A.
    To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:

    adeo ut spectare postea omnīs oderit,

    Plaut. Capt. prol. 65:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    Cic. Fl. 20, 47:

    adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,

    Liv. 22, 32, 3 Weiss.:

    et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,

    Ter. And. 1, 1, 92:

    nemo adeo ferus est, ut, etc.,

    Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:

    adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 10:

    usque adeo turbatur,

    even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:

    adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?

    Plaut. Bacch. 2, 3, 49:

    adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?

    Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:

    non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,

    Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:

    verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,

    Ter. Ad. 2, 2, 13.—

    Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,

    that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:

    adeo senuerunt Juppiter et Mars?

    Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:

    apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,

    Liv. 30, 34, 5. —
    B.
    Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,
    1.
    Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;

    ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,

    you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:

    cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,

    Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:

    haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,

    even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:

    id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,

    id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:

    ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,

    And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:

    ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:

    Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,

    Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:

    teque adeo decus hoc aevi inibit,

    Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;

    and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):

    tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:

    ego adeo hanc primus inveni viam,

    Ter. Eun. 2, 2, 16:

    nec me adeo fallit,

    Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:

    atque hercle ipsum adeo contuor,

    Plaut. As. 2, 3, 24:

    ipsum adeo praesto video cum Davo,

    Ter. And. 2, 5, 4:

    ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,

    Sil. 14, 487.—
    2.
    With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:

    nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,

    unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—
    3.
    With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:

    inde adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1:

    hinc adeo,

    Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:

    vix adeo,

    Verg. A. 6, 498:

    non adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —
    4.
    With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:

    quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!

    how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:

    trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,

    three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:

    quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,

    very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15.—
    5.
    With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:

    sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,

    Plaut. Am. prol. 71:

    si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,

    id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:

    mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,

    or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:

    ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,

    Cic. Att. 1, 17, 9.—
    6.
    With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:

    propera adeo puerum tollere hinc ab janua,

    Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—
    C.
    Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:

    nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,

    so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:

    nec sum adeo informis,

    nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:

    nam Caii Luciique casu non adeo fractus,

    Suet. Aug. 65:

    et merito adeo,

    and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:

    etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,

    do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—
    D.
    To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.

    adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,

    and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:

    haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,

    Verg. A. 7, 427.
    III.
    After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).
    A.
    For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:

    cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,

    Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—
    B.
    When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):

    haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,

    thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:

    adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,

    id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.—
    C.
    In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—
    D.
    With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):

    hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,

    still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:

    ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,

    still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:

    favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,

    who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155.

    Lewis & Short latin dictionary > adeo

  • 4 adeo

    [ABCU]A - ădĕō, adv.: [st1]1 [-] Cet adverbe exprime la limite de lieu et de temps: à ce point, jusque-là.    - surculum artito usque adeo quo... Cato.: enfonce la baguette aussi avant que...    - adeo res rediit... Ter.: la chose en est venue à ce point...    - adeo dum, Plaut. (usque adeo donec, Ter.; usque adeo quoad, Cic.): jusqu'à ce que, tant que. [st1]2 [-] Cet adverbe exprime la limite d'état ou d'action: autant, ainsi; tellement, tant.    - adeo non (adeo nihil): si peu.    - haec dicta adeo non moverunt ut: ces paroles émurent si peu que.    - non adeo: pas beaucoup, guère.    - orthographiam non adeo custodivit, Suet.: il n'observait guère l'orthographe.    - adeo ut + ind., Plaut.: autant que.    - adeo ut + subj.: tellement que, à tel point que (adv. corrélatif de ut consécutif)    - adeo fessus ut: si fatigué que.    - adeone ignarus es, ut...? Cic.: es-tu si ignorant que...?    - adeo quasi (adeo tamquam): autant que si.    - gaudere adeo occepit quasi qui... Ter.: il se montra joyeux comme un homme qui...    - adeo astutus quin... Ter.: assez fin pour ne pas...    - quorum adeo Syllam non paenitet, ut... Sall.: choses que Sylla regrette si peu que...    - eos adeo non sustinuerunt, ut contra pedem referrent, Liv.: au lieu de les soutenir, ils lâchèrent pied.    - adeo multum est...! = tant il est important...!    - adeo me sermonis pertaesum est, Plaut.: tellement la conversation m'a ennuyé!    - adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat! Liv.: tant il est vrai que moins on possédait, moins on désirait! [st1]3 [-] Cet adverbe marque la gradation: et, et même, bien plus, surtout, ou plutôt.    - atque adeo: et même, et on peut même dire, ou plutôt.    - intra moenia atque adeo in Senatu: à l'intérieur de nos murs et même jusqu'au Sénat.    - hoc consilio atque adeo hac amentia impulsi: conduits par ce dessein, ou plutôt poussés par cette folie.    - tuque adeo: toi surtout, et toi en particulier.    - adeo etiam, Plaut.: en outre.    - adolescens tuus atque adeo noster, Treb. ap. Cic.: ton jeune homme ou plutôt le nôtre.    - hoc consilium atque adeo haec amentia, Cic.: ce dessein, que dis-je? cette folie.    - adeo + négation: encore bien moins.    - aequalium quoque, adeo superiorum intolerans, Tac.: ne pouvant supporter d'égaux, encore moins de supérieurs. [st1]4 [-] Cet adverbe exprime l'affirmation: oui, certes, justement.    - teque adeo consule: et justement c'est sous ton consulat que.    - id adeo: principalement, surtout.    - id adeo facile scitu est: cela, il est facile de le savoir.    - tres adeo dies erravi: j'ai erré pendant au moins trois jours.    - et merito adeo, Ter.: et c'est à bon droit, il y a bien de quoi.    - adeo nuper, Gell.: tout récemment.    - id adeo hodie expertus sum, Plaut.: c'est là justement ce que j'ai éprouvé aujourd'hui.    - adeo est assez souvent employé pour mettre en relief, comme le montrent les derniers exemples; à la période postclassique adeo peut signifier à plus forte raison. [ABCU]B - ădĕo, īre, īvī (ĭī), ĭtum, tr. et intr.: [st1]1 [-] aller trouver, aller dans, aller vers, se rendre à, approcher de, accoster, aborder.    - urbem adire: aller dans une ville.    - ad (in) urbem adire: aller dans une ville.    - ad aliquem adire: aller trouver qqn.    - adibam ad istum fundum, Cic. Caec. 29: je me rendais à cette propriété.    - adire in jus: aller en instance, comparaître en justice.    - adire in conspectum alicujus, Cic.: se présenter devant qqn.    - adire vias castrorum, Tac.: traverser les rues du camp.    - quum adiri non possent, Cic.: comme ils étaient inabordables (invisibles).    - adiri non posse, Curt.: être inaccessible. [st1]2 [-] visiter, inspecter un lieu, parcourir.    - adire provincias, Suet.: parcourir les provinces.    - adire hiberna, Tac.: visiter les quartiers d'hiver. [st1]3 [-] s'adresser à qqn, avoir recours, invoquer.    - adire magos, Cic.: consulter les mages.    - libros Sibyllinos adire: aller consulter les livres sibyllins.    - divûm pacem votis adire, Lucr.: implorer la clémence des dieux. [st1]4 [-] aborder pour attaquer, attaquer.    - in arcem Romanos ad omnem adeundam simul fortunam persecuti fuerant, Liv. 25, 10: ils avaient suivi les Romains dans la citadelle, disposés à affronter jusqu'au bout leur fortune. [st1]5 [-] commencer, entreprendre, se charger de, affronter, accepter.    - ad rem publicam adire: aborder les affaires publiques.    - adire honores, Plin.-jn.: entrer dans les honneurs.    - adire iter, Tac.: se mettre en route.    - adire periculum: s’exposer à un péril.    - periculum capitis adire, Cic. Rosc. Am. 38: exposer sa vie.    - adire inimicitias, Cic.: encourir des inimitiés.    - ad extremum vitae periculum adire, Caes. B. C. 2, 7: [aller jusqu'à l’extrême péril de leur vie] = aller jusqu'à exposer leur vie (courir le plus grand risque pour leur vie).    - adire alicujus hereditatem: *entrer dans l'héritage de qqn* = accepter d’être l'héritier de qqn.    - adire manum alicui, Plaut. Poen.: *tendre la main à qqn (pour le tromper)* = tromper qqn.
    * * *
    [ABCU]A - ădĕō, adv.: [st1]1 [-] Cet adverbe exprime la limite de lieu et de temps: à ce point, jusque-là.    - surculum artito usque adeo quo... Cato.: enfonce la baguette aussi avant que...    - adeo res rediit... Ter.: la chose en est venue à ce point...    - adeo dum, Plaut. (usque adeo donec, Ter.; usque adeo quoad, Cic.): jusqu'à ce que, tant que. [st1]2 [-] Cet adverbe exprime la limite d'état ou d'action: autant, ainsi; tellement, tant.    - adeo non (adeo nihil): si peu.    - haec dicta adeo non moverunt ut: ces paroles émurent si peu que.    - non adeo: pas beaucoup, guère.    - orthographiam non adeo custodivit, Suet.: il n'observait guère l'orthographe.    - adeo ut + ind., Plaut.: autant que.    - adeo ut + subj.: tellement que, à tel point que (adv. corrélatif de ut consécutif)    - adeo fessus ut: si fatigué que.    - adeone ignarus es, ut...? Cic.: es-tu si ignorant que...?    - adeo quasi (adeo tamquam): autant que si.    - gaudere adeo occepit quasi qui... Ter.: il se montra joyeux comme un homme qui...    - adeo astutus quin... Ter.: assez fin pour ne pas...    - quorum adeo Syllam non paenitet, ut... Sall.: choses que Sylla regrette si peu que...    - eos adeo non sustinuerunt, ut contra pedem referrent, Liv.: au lieu de les soutenir, ils lâchèrent pied.    - adeo multum est...! = tant il est important...!    - adeo me sermonis pertaesum est, Plaut.: tellement la conversation m'a ennuyé!    - adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat! Liv.: tant il est vrai que moins on possédait, moins on désirait! [st1]3 [-] Cet adverbe marque la gradation: et, et même, bien plus, surtout, ou plutôt.    - atque adeo: et même, et on peut même dire, ou plutôt.    - intra moenia atque adeo in Senatu: à l'intérieur de nos murs et même jusqu'au Sénat.    - hoc consilio atque adeo hac amentia impulsi: conduits par ce dessein, ou plutôt poussés par cette folie.    - tuque adeo: toi surtout, et toi en particulier.    - adeo etiam, Plaut.: en outre.    - adolescens tuus atque adeo noster, Treb. ap. Cic.: ton jeune homme ou plutôt le nôtre.    - hoc consilium atque adeo haec amentia, Cic.: ce dessein, que dis-je? cette folie.    - adeo + négation: encore bien moins.    - aequalium quoque, adeo superiorum intolerans, Tac.: ne pouvant supporter d'égaux, encore moins de supérieurs. [st1]4 [-] Cet adverbe exprime l'affirmation: oui, certes, justement.    - teque adeo consule: et justement c'est sous ton consulat que.    - id adeo: principalement, surtout.    - id adeo facile scitu est: cela, il est facile de le savoir.    - tres adeo dies erravi: j'ai erré pendant au moins trois jours.    - et merito adeo, Ter.: et c'est à bon droit, il y a bien de quoi.    - adeo nuper, Gell.: tout récemment.    - id adeo hodie expertus sum, Plaut.: c'est là justement ce que j'ai éprouvé aujourd'hui.    - adeo est assez souvent employé pour mettre en relief, comme le montrent les derniers exemples; à la période postclassique adeo peut signifier à plus forte raison. [ABCU]B - ădĕo, īre, īvī (ĭī), ĭtum, tr. et intr.: [st1]1 [-] aller trouver, aller dans, aller vers, se rendre à, approcher de, accoster, aborder.    - urbem adire: aller dans une ville.    - ad (in) urbem adire: aller dans une ville.    - ad aliquem adire: aller trouver qqn.    - adibam ad istum fundum, Cic. Caec. 29: je me rendais à cette propriété.    - adire in jus: aller en instance, comparaître en justice.    - adire in conspectum alicujus, Cic.: se présenter devant qqn.    - adire vias castrorum, Tac.: traverser les rues du camp.    - quum adiri non possent, Cic.: comme ils étaient inabordables (invisibles).    - adiri non posse, Curt.: être inaccessible. [st1]2 [-] visiter, inspecter un lieu, parcourir.    - adire provincias, Suet.: parcourir les provinces.    - adire hiberna, Tac.: visiter les quartiers d'hiver. [st1]3 [-] s'adresser à qqn, avoir recours, invoquer.    - adire magos, Cic.: consulter les mages.    - libros Sibyllinos adire: aller consulter les livres sibyllins.    - divûm pacem votis adire, Lucr.: implorer la clémence des dieux. [st1]4 [-] aborder pour attaquer, attaquer.    - in arcem Romanos ad omnem adeundam simul fortunam persecuti fuerant, Liv. 25, 10: ils avaient suivi les Romains dans la citadelle, disposés à affronter jusqu'au bout leur fortune. [st1]5 [-] commencer, entreprendre, se charger de, affronter, accepter.    - ad rem publicam adire: aborder les affaires publiques.    - adire honores, Plin.-jn.: entrer dans les honneurs.    - adire iter, Tac.: se mettre en route.    - adire periculum: s’exposer à un péril.    - periculum capitis adire, Cic. Rosc. Am. 38: exposer sa vie.    - adire inimicitias, Cic.: encourir des inimitiés.    - ad extremum vitae periculum adire, Caes. B. C. 2, 7: [aller jusqu'à l’extrême péril de leur vie] = aller jusqu'à exposer leur vie (courir le plus grand risque pour leur vie).    - adire alicujus hereditatem: *entrer dans l'héritage de qqn* = accepter d’être l'héritier de qqn.    - adire manum alicui, Plaut. Poen.: *tendre la main à qqn (pour le tromper)* = tromper qqn.
    * * *
    I.
        Vultu adeo venusto, vt nihil supra. Terent. Tant beau, Si beau que rien plus.
    \
        Adeo, pro Eo aduerbio. Terent. Adeo res rediit. La chose est venue jusques là.
    \
        Adeo si. Plin. Par plus forte raison si, etc.
    \
        Memini, atque adeo longum est, nos illum expectare. Terent. Et aussi.
    \
        Siue adeo digna res est, vbi tu neruos intendas tuos. Terent. Ou si aussi la chose, etc.
    \
        Adolescentem adeo nobilem. Terent. Fort noble.
    \
        Is adeo dissimili studio est. Terent. Cestuy est de fort contraire maniere de faire.
    \
        Neque adeo iniuria. Plautus. Et certes non sans cause, Non à tort.
    \
        Nihil hercle: aut si adeo, bidui, aut tridui est, etc. Terent. Ou certes s'il en est fasché, cela n'est que pour deux ou trois jours.
    \
        Intra moenia, atque adeo in senatu videtis. Cic. Voire et dedens la court, qui plus est.
    \
        Adeo non, etc. vt, pro Tantum abest vt. Colum. Adeo non infestatur herbis, vt ipsa herbas perimat. Tant peu s'en fault que, etc.
    \
        Adeo a teneris consuescere multum est. Virg. Tant est grand chose, etc.
    \
        Adeo summa erat obseruatio in bello mouendo. Cicero. Tant avoyent ils grand esgard à, etc.
    \
        Adeone erat stultus, vt, etc. Cic. Estoit il si sot que, etc.
    \
        Adeo vt spectare postea omnes oderit. Plau. Tellement que.
    \
        Non obtusa adeo gestamus pectora Poeni. Virgil. Nous ne sommes point si lourds.
    II.
        Adeo, adis, adiui, pen. prod. vel adii, aditum, pen. cor. adire, Ex ad, et verbo eo, is, compositum. Aller vers aucun, ou Venir.
    \
        Adire aliquem, siquid velit. Cic. Luy aller demander s'il veult rien.
    \
        Adire aliquos cum cura. Tacit. Soingneusement et diligemment.
    \
        Adire aliquem legatione. Tacit. Luy envoyer un ambassade, ou des ambassadeurs.
    \
        Adire aliquem per epistolam. Plaut. Luy escrire des missives.
    \
        Adire aliquem scripto. Tacit. Moris quippe tum erat, quanquam praesentem, scripto adire. Parler à quelcun par escript.
    \
        Adire quempiam de re aliqua. Terent. Aller parler à luy pour quelque affaire.
    \
        Adii te heri de filia. Terent. J'allay hier vers toy pour te parler de ta fille.
    \
        Adire aliquem postulatum. Plaut. Luy aller demander quelque chose.
    \
        Adi huc. Plaut. Vien ca, Vien t'en ici.
    \
        Adire contra. Plaut. Aller au devant.
    \
        Adire ad aliquem. Cic. Aller vers aucun.
    \
        Adire ad me quosdam memini, qui dicerent, etc. Cic. J'ay memoire qu'aucuns sont venus vers moy, etc.
    \
        Adire ad fores, aedes, etc. Plaut. Aller à la porte.
    \
        Adire ad arbitrum de aliquo nomine. Cic. Faire demande par devant un arbitre pour raison d'une debte.
    \
        Adire ad causas orandas. Cic. S'entremettre de plaider en jugement, Venir à plaider, etc.
    \
        Adire ad pactionem. Plaut. S'accorder, ou consentir à quelque paction et convention.
    \
        Adire ad Rempub. Cic. Venir au gouvernement de la republique, S'entremettre du gouvernement, etc.
    \
        Adire in ius. Cic. Quum ad praetorem in ius adissemus. Aller en jugement devant le preteur.
    \
        Adire in ius de re aliqua. Cic. Venir ou Aller en jugement pour quelque affaire.
    \
        Adire aliquem. Terent. Virgil. Aborder, Affronter hardiement un homme, Se presenter en barbe.
    \
        Adire blandis verbis aliquem. Plaut. Parler à luy gratieusement et doulcement.
    \
        Adire discrimen. Plin. iunior. Venir, ou Tomber en dangier.
    \
        Fortunam. Liu. Se mettre au hasard, et à l'adventure.
    \
        Gaudia. Tibul. Commencer à se resjouir, ou Prendre plaisir.
    \
        Haereditatem. Cic. Se porter pour heritier.
    \
        Inimicitias. Cic. Se mettre en la haine.
    \
        Labores. Virgil. Porter, souffrir, endurer peines et travauls.
    \
        Periculum. Terent. Cic. Se mettre en dangier, ou Tomber en dangier.
    \
        Sydera fama. Virg. Avoir grand bruit, Estendre sa renommee jusques au ciel.

    Dictionarium latinogallicum > adeo

  • 5 adeo

    1. adeō, Adv. (ad u. eo), bis zu dem Punkte, bis dahin, bis so weit, I) eig.: A) im Raume: surculum artito usque adeo, quo praeacueris, füge das Reis so weit hinein, als du es zugespitzt hast, Cato r.r. 40, 3. – dah. in der bildl. Wendung, adeo res rediit, die Sache ist so weit gekommen (in der Verschlimmerung), Ter.: adeon rem redisse, ut etc., Ter. – B) in der Zeit, so lange (durch usque verstärkt u.m. folg. dum, donec, quoad), Plaut., Ter. u. Cic. – II) übtr., dem Grade nach: a) zur Gleichstellung zweier Dinge in der Vergleichung, mit folg. ut od. quasi = in eben dem Grade (Maße)... in dem oder als, nur bei Plaut. u. Ter. – b) zur Steigerung des Begriffs in der Vergleichung = (stark betontes) so, so sehr, so ganz, so gar, bei Verbb., Adjj., Substst. u. Advv., m. folg. ut, Cic. u.a.: numquam adeo astutus fui, quin etc., Ter. – dah. adeo non ut etc., adeo nihil ut etc., so gar nicht od. so wenig, daß usw., Sall. fr. u. Liv.: m. contra etiam im Folgesatze, Liv. 30, 34, 5. – u. den Begr. verstärkend (aus der Umgangssprache) = admodum, gar, so gar, gar sehr, Ter., Verg. u.a. Dichter. – c) übh. zur Steigerung des Gesagten durch etwas Größeres, Unerwartetes, wie unser sogar, ja sogar, selbst, ja was noch mehr ist, ducem ho-stium intra moenia atque adeo in senatu videmus, Cic. – d) enklitisch dem Worte nachgesetzt, um eine Sache od.
    ————
    deren Eigenschaft als die bedeutsamste hervorzuheben = eben, gerade, gar, zumal, allzumal, eigentlich, im Grunde, bei Verbb., Substst. u. Adjj., Komik., Verg. u.a.: bei Advv., Cic. u.a.: bei Pronom., Komik. u.a.: bes. oft id adeo, zB. id adeo, si placet, considerate, Cic. – nach den bedingenden Conjj. si, nisi u. dgl., wenn ja, wenn gar, Plaut. u. Ter. – mit den Conjj. sive, aut, vel, oder gar, oder vielmehr, oder auch nur, Komik. u. Cic. – bes. m. atque, und vielmehr, und richtiger, und besser, Cic. u.a. – e) zur Begründung des Gesagten (u. zwar immer am Anfang des Satzes), bis zu dem Grad, so sehr, so (betont), adeo prope omnis senatus Hannibalis fuit, Liv.: adeo excellentibus ingeniis citius defuerit ars etc., Liv. – f) adeo non (wie nedum) steigernd nach einer Negation, um so weniger, geschweige, Tac. – bes. nach ne... quidem, Vell. u.a. – sogar adeo (ohne non) nach ne... quidem u. quoque, um so mehr, Tac.: u. so etiamsi omnino... adeo si, Plin.
    ————————
    2. ad-eo, iī, itum, īre, an od. zu etw. od. jmd. heran-, hinzu-, hingehen, -kommen, sich jmdm. nahen, nähern (Ggstz. abire, fugere), I) eig.: 1) im allg.: abeam an maneam, adeam an fugiam, Plaut.: huc, Plaut.: illo (dahin), Caes.: quid te adirier abnutas? Enn.: adeon ad eum? rede ich ihn an? Ter.: ad. ad me, Cic.: pati alqm adire ad se, Zutritt zu sich gestatten, Caes.: ad istum fundum, Cic.: Romam atque in conventum, Cic.: curiam, betreten (Ggstz. inde egredi), Liv.: Stygios manes, hinabsteigen zu usw., Ov.: epulas, sacrum, beiwohnen, Ov.: alci manum, sprichw. = jmd. zum besten haben, hintergehen, Plaut. aul. 378: u. so quo modo de Persa manus mi aditast? Plaut. Pers. 796: Partiz. Präs. subst., quasi temere adeuntibus (sc. locum) horror quidam et metus obiciatur, Suet. Aug. 6. – dah. adiri, v. Örtl. = betreten werden, v. Höhen = bestiegen werden, zugänglich sein, castellum, quod angustā semitā adibatur, Frontin.: quā Tarpeia rupes centum gradibus aditur, Tac.: interiora regionis eius haud adiri poterant, Curt. – 2) insbes.: a) als gerichtl. t.t., adire ad praetorem in ius od. bl. in ius, vor den Richter od. vor Gericht gehen, beim Richter od. vor Gericht klagbar werden, Cic.: u. so (milites) suā sponte ad Caesarem in ius adierunt, brachten vor Cäsars Richterstuhl, Caes. – b) einen Ort usw. aufsuchen, besuchen, be-
    ————
    reisen, casas aratorum, Cic.: inde Lacedaemonem, Liv.: Lycias urbes, Ov.: Magnetas, wandern zu usw., Ov.: hiberna, Tac.: maria navibus, befahren, Mela: u. so bl. mare, Curt. – c) um Rat, Recht od. Hilfe jmd. angehen, an jmd od. etw. sich wenden, adii te heri de filia, Ter.: Verrem, Cic.: praetorem, Cic.: alqm per epistulam, Plaut., od. scripto, Tac.: m. 1. Sup., quom patrem adeas postulatum, Plaut. Bacch. 442. – Insbes.: α) wegen der Zukunft befragend an jmd. od. ein Orakel gehen, sich wenden, magos, Cic.: libros Sibyllinos, Liv.: legati protinus Delphos cum escendissent, oraculum adierunt consulentes, ad quod negotium domo missi essent, Liv. – β) bittend nahen, sich nähern, vorsprechen bei od. an usw., mille domos, Ov. – bes. einem Gotte, Tempel betend nahen, venerantem deos, Cic.: aras, Cic.: sedes deorum, Tib. – d) in feindl. Absicht heran-, vorgehen, auf jmd. od. einen Ort losgehen, sich an jmd. machen, mit jmd. anbinden (s. Korte Sall. Iug. 89, 1. Deder. Dict. 2, 13), nunc prior adito tu; ego in insidiis hic ero, Ter.: virum, Verg.: oppida castellaque munita, Sall.: u. ad quemvis numerum ephippiatorum equitum adire audere, Caes. – II) übtr.: a) an ein Geschäft gehen, etwas übernehmen, ad pactionem, Plaut.: ad causas et privatas et publicas, Cic.: ad rem publicam (Staatsgeschäfte), Cic.: honores, Plin. pan. – b) einer Lage, einem Zustande sich nicht entziehen, sich unterzie-
    ————
    hen, ad periculum, Caes., od. bl. periculum, Cic.: periculum capitis, Cic. u. Nep.: periculum vitae, in L. kommen, Scrib.: maximos labores summaque pericula, Nep.: inimicitias, Cic. – iam cum gaudia adirem, genießen wollte, Tibull. – c) als gerichtl. t.t., adire hereditatem, eine Erbschaft antreten, Cic.: dah. non placebat adiri nomen, Cäsars Namen als Erbe anzunehmen, Vell. – Imperf. adeibam, Prisc. 11, 15. – Perf. adivi, Flor. 3, 1, 11. Auson. ep. 9, 48. Apul. met. 8, 1: Perf. adi, Val. Flacc. 5, 502, adit, Monum. Ancyr. tab. 5. lin. 16. Tac. ann. 15, 5 (Halm adiit). Spart. Car. 5, 8. Sen. Herc. Oet. 1066 u.a. nachaug. Dichter. – Infin. Perf. adiese = adisse u. Plusqu. = Perf. Konj. adiesent = adissent, SC. de Bacch. im Corp. inscr. Lat. 1, 196: Pass. arch. adeitur, Corp. inscr. Lat. 1, 1215 = 10, 4480. – Paragog. Infin. adirier, Enn. trag. 306 R (Müller 312 adiri).
    ————————
    adeō tenus, Adv., insoweit, Claud. Mamert. 2, 10. p. 141, 9.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > adeo

  • 6 adeo [1]

    1. adeō, Adv. (ad u. eo), bis zu dem Punkte, bis dahin, bis so weit, I) eig.: A) im Raume: surculum artito usque adeo, quo praeacueris, füge das Reis so weit hinein, als du es zugespitzt hast, Cato r.r. 40, 3. – dah. in der bildl. Wendung, adeo res rediit, die Sache ist so weit gekommen (in der Verschlimmerung), Ter.: adeon rem redisse, ut etc., Ter. – B) in der Zeit, so lange (durch usque verstärkt u.m. folg. dum, donec, quoad), Plaut., Ter. u. Cic. – II) übtr., dem Grade nach: a) zur Gleichstellung zweier Dinge in der Vergleichung, mit folg. ut od. quasi = in eben dem Grade (Maße)... in dem oder als, nur bei Plaut. u. Ter. – b) zur Steigerung des Begriffs in der Vergleichung = (stark betontes) so, so sehr, so ganz, so gar, bei Verbb., Adjj., Substst. u. Advv., m. folg. ut, Cic. u.a.: numquam adeo astutus fui, quin etc., Ter. – dah. adeo non ut etc., adeo nihil ut etc., so gar nicht od. so wenig, daß usw., Sall. fr. u. Liv.: m. contra etiam im Folgesatze, Liv. 30, 34, 5. – u. den Begr. verstärkend (aus der Umgangssprache) = admodum, gar, so gar, gar sehr, Ter., Verg. u.a. Dichter. – c) übh. zur Steigerung des Gesagten durch etwas Größeres, Unerwartetes, wie unser sogar, ja sogar, selbst, ja was noch mehr ist, ducem ho-stium intra moenia atque adeo in senatu videmus, Cic. – d) enklitisch dem Worte nachgesetzt, um eine Sache od. deren Eigenschaft als die bedeutsamste hervorzuheben = eben, gerade, gar, zumal, allzumal, eigentlich, im Grunde, bei Verbb., Substst. u. Adjj., Komik., Verg. u.a.: bei Advv., Cic. u.a.: bei Pronom., Komik. u.a.: bes. oft id adeo, zB. id adeo, si placet, considerate, Cic. – nach den bedingenden Conjj. si, nisi u. dgl., wenn ja, wenn gar, Plaut. u. Ter. – mit den Conjj. sive, aut, vel, oder gar, oder vielmehr, oder auch nur, Komik. u. Cic. – bes. m. atque, und vielmehr, und richtiger, und besser, Cic. u.a. – e) zur Begründung des Gesagten (u. zwar immer am Anfang des Satzes), bis zu dem Grad, so sehr, so (betont), adeo prope omnis senatus Hannibalis fuit, Liv.: adeo excellentibus ingeniis citius defuerit ars etc., Liv. – f) adeo non (wie nedum) steigernd nach einer Negation, um so weniger, geschweige, Tac. – bes. nach ne... quidem, Vell. u.a. – sogar adeo (ohne non) nach ne... quidem u. quoque, um so mehr, Tac.: u. so etiamsi omnino... adeo si, Plin.

    lateinisch-deutsches > adeo [1]

  • 7 usque

    I ūsque adv.
    1) беспрестанно, непрерывно, безостановочно, постоянно (deressus est u. vapulando Ter)
    2) досыта, вдоволь (replere aliquem aliquid Pl)
    de melle me u. tetigi Ptмёду я напился вдоволь
    u. ad (in) — прямо до, вплоть до, до самого (самой), в самый (в самую) (legatos mittere u. in Pamphyliam C)
    u. ad mortem Cдо самой смерти
    quo u.? Cдоколе?
    u. ad lacrimas ridēre Ptсмеяться до слёз
    u. ab (ex) — начиная с самого (самой) (u. ex ultima Syria navigare C; u. a Romulo C)
    u. Romam (Romam u.) Cдо самого Рима
    u. adhuc Pl, Cдо сих пор
    u. eo Cдо тех пор
    inde u. Cс тех пор
    u. adeo Lcr etc. или u. eo C — до того, в (до) такой степени
    L. Tarquinius Anco regi familiaris est factus u. eo, ut consiliorum omnium particeps putaretur C — Л. Тарквиний до такой степени сблизился с царём Анком, что считался участником всех его планов
    u. (eo)... dum (quoad, donec) C, H etc. — до тех пор... пока
    4)
    u. ad — за исключением (omnes consulares u. ad Pompejum PM)
    5)
    u. quāque — всюду, везде или непрерывно, постоянно, всегда — см. usquequaque
    II ūsque praep. cum acc.
    до, вплоть до, до самого (u. pedes QC; u. quintum diem CC; u. sudorem CC)

    Латинско-русский словарь > usque

  • 8 adeo

    I ad-eō adv.
    1) до того, до такой степени, настолько, столь, так
    a.... ut или quasi... Pl, Ter — настолько..., что...
    usque a...., dum... Pl, Ter, Lcr etc. — до тех пор..., пока....
    tres a. soles Vцелых три дня
    a. non (nihil) L, C etc.столь (так) мало
    a. non..., ut contra L — настолько не..., что (даже) напротив...
    non a. Ter, Vне очень
    2) для усиления при местоим. и нареч.
    id a. (haec a.) Vэто именно
    nunc a. Pl, Ter etc.теперь именно
    atque a. Cи даже
    magis a. Cещё более
    a. non Tтем менее
    a. metuens incerta T — (его не соблазняли бесспорные выгоды), а уж тем более он опасался всего недостоверного
    intra moenia atque a. in senatu C — в стенах (города Рима) и, больше того, в сенате
    5) кроме того, и притом
    II ad-eo, iī (īvī), itum, īre
    1) приходить, доходить, прибывать ( ad urbem C)
    2)
    а) вступать, входить (a. curiam L)
    Stygios manes a. Oспуститься к стигийским теням (т. е. умереть)
    б) восходить, подниматься ( Capitolium T)
    3) прибегать, обращаться (с просьбой, за советом) ( praetorem и ad praetorem in jus C); запрашивать (libros Sibyllinos L и ad libros Sibyllinos C; oraculum L)
    aliquem per epistulam a. Pl — обращаться к кому-л. с письмом
    4) объезжать, посещать (hiberna T; maria Mela, QC; urbes O)
    5) приступать, брать на себя, предпринимать ( labores et pericula Nep)
    adeunda agendaque L — то, что нужно предпринять и выполнить
    6) нападать, атаковать (aliquem V, Cs; oppida Sl)
    alicui manum a. — см. manus I

    Латинско-русский словарь > adeo

  • 9 ad-eō

        ad-eō adv.    I. To designate a limit, to this, thus far, so far, as far.—Of space, fig.: postremo adeo res rediit, finally it comes to this, T.—Of time, so long (as), so long (till): nusquam destitit... orare usque adeo donec perpulit, T.: usque adeo in periculo fuisse, quoad, etc.—In comparison, in the same degree... in which; so very, so much... as (comic): adeon esse infelicem quemquam, ut ego sum? T.: gaudere adeo, quasi qui cupiunt nuptias, just like those who desire marriage, T.—    II. To give emphasis, so, so much, so very, to such a degree: neminem adeo infatuare, ut crederet, etc.: adeoque inopiā est coactus Hannibal, ut, etc., L.: usque adeo ille pertimuerat, ut, etc.: adeone est fundata leviter fides, ut, etc., L.: Non obtunsa adeo gestamus pectora Poeni, i. e. not so blunt but that we know, V. — Hence, adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from... that: adeo nihil moverunt quemquam, ut, etc., had so little effect, etc., L.: qui adeo non tenuit iram, ut, etc., was so far from curbing his anger that, etc., L. — Esp., atque adeo, and even, yet more, or rather, I may even say, still further: insector, posco atque adeo flagito crimen: ducem... intra moenia atque adeo in senatu videmus.— Enclitically after an emphatic word (cf. quidem), even, indeed, just, precisely: Haec adeo iam speranda fuerunt, even this, V.: nullā adeo ex re fit, etc., arises from no cause whatever, T.—Often to be translated by and, and just, etc.: idque adeo haud scio mirandumne sit, Cs.: id adeo, si placet, considerate, just that: id adeo malum ex provocatione natum, L.—After a pers. pron.: Teque adeo, te consule, in no consulate but yours, V.: Tuque adeo, thou chiefly, V.—With si or nisi, if indeed, if truly, even if: Si. Num illi molestae haec sunt nuptiae? Da. Nil Hercle: aut si adeo, etc., or even if they are so, T.—With adverbs: magis adeo id facilitate quam culpā meā contigit: nunc adeo, forthwith, V.: iam adeo, at this moment, V.: inde adeo, ever since, T.: hinc adeo, just at this point, V.: sic adeo, thus it is that, V.: Vix adeo adgnovit, scarcely even recognized, V.—With adjectives, indeed, even, very, fully (cf. vel): Trīs adeo incertos soles erramus, three whole days, V.: Quinque adeo urbes, no less than five, V.: Multa adeo gelidā se nocte dedere, V. —With the conjj. sive, aut, et si, or indeed, or rather, or even, etc.: tu virum me aut hominem deputas adeo esse? even a human being? T.: ratio, quā... sive adeo, quā, etc., or rather: et si adeo, and if even, V.—With the imperative, for emphasis, now, I pray: propera adeo puerum tollere hinc ab ianuā, T.—Rarely with other moods: ibo adeo, T. —Poet., indeed, truly, so very, so entirely: eius fratrem repperisse, adulescentem adeo nobilem, so very noble, T.: nec sum adeo informis, nor am I so very ugly, V.—Beginning a clause giving a reason, so, thus (prop. ellipt., to such a degree is it true that, so true was it that, etc.): adeo quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, indeed, the less there was of property, the less of greed, L.: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat, such was the preponderance of Hannibal's party in the Senate, L.—So introducing a parenthesis: adeo civitates eae perpetuo in Romanos odio certavere, L.—With a negative after ne... quidem or quoque, still less, Ta.

    Latin-English dictionary > ad-eō

  • 10 so

    so, I) Adv.:ita. sie (unterscheiden sich folgendermaßen: a) ita, »so«, bezeichnet als demonstrative Partikel, sowohl in bezug auf einen vorherge henden als nachfolgenden Satz, nicht nur [2143] die Art und Weise, sondern weist auch mit der Bed. »unter solchen Umständen, in dieser Lage« auf eine gewisse Tatsache als solche hin, z.B. Cic. Clu. 168: dico illum, cum ad illud prandium crudior venisset, et bi tum non pepercisset, aliquot dies aegrotasse et itaesse mortuum. Insbes. ist ita in der Prosa in Schwur- u. Beteuerungsformeln üblich, z.B. Cic. ad Att. 5, 15, 2: ita vivam [so wahr ich lebe], ut maximos sumptus facio.b) sic, »in solcher Weise, auf solche Art; dergestalt«, verweist nur auf die Art u. Weise eines Faktums, nicht auf das Vorhandensein desselben, z.B. Liv. 6, 16, 2: sicinevestrum militem ac praesidem sinitis vexari ab inimicis?; od. Nep. Att. 4, 1: sic enim Graece loquebatur, ut Athenis natus videretur. – Auch steht sic in lebhaften Schilderungen, um irgend ein Prädikat oder eine Handlung anschaulicher zu machen, z.B. Liv. 2, 10, 11: ita sie [so wie er war] armatusin Tiberim desiluit; od. Cic. Rosc. Am. 71: noluerunt feris corpus obicere, non sic [nicht so ganz] nudos in flumen deicere. – Gleich werden ita u. sie gebraucht in solchen Sätzen, in denen »so« = »unter der Bedingung, dann«, auf einen folgenden Bedingungssatz verweist, z.B. Nep. Milt. 3, 2: sic [od. ita] enim facillime putavit, se Graecā linguā loquentes, qui Asiam incolerent, sub sua retenturum potestate, si etc. Ferner in Vergleichungssätzen korrespondierend mit ut, quemadmodum, tamquam u. a., s. Cic. Phil. 1, 33. Liv. 32, 21, 35. Pollio in Cic. ep. 10, 33, 3. Endlich dienen beide Wörter, um einen [gew. im Akk. u. Infin.] folgenden Satz gleichsam einzuleiten, z.B. Cic. ep. 13, 24, 1: ita [folgendermaßen] enim scripsit ad me, sibi meam commendationem maximo adiumento fuisse; Liv. 5, 15, 11: respondit, siclibris fatalibus, sicdisciplinā Etruscā traditum esse, quando aqua Albana abundasset, tum, si eam Romanus rite emisisset, victoriam de Veientibus dari). – tam (»so, so sehr«, entweder in Verbindung mit einem Folgesatz, also mit folg. ut u. qui; od. in Vergleichungen, also vor quam, quasi u. a., z.B. Cic. Cat. 3, 21: quis potest esse tamaversus a vero, tammente captus, quineget etc.; od. Cic. ep 6. 1, 3: nec, cum id faciebamus, tameramus amentes,utexplorata nobis esset victoria; od. Cic. or. 108: nemo enim orator tammulta scripsit, quam multa sunt nostra). – adeo. usque adeo. usque eo (»so, in solchem Grade«, drückt den erhöhten Grad eines Verhältnisses od. einer Eigenschaft aus, z.B. Ter. Andr. 118 sqq.:unam aspicio adulescentulam vultu adeomodesto, adeo venusto, ut nil supra; od. Cic. ad Qu. fr. 1, 2, 5. § 15: rem publicam funditus amisimus; adeo,ut Cato, adulescens nullius consilii, sed tamen civis Romanus et Cato, vix vivus effugerit; od. Cic. Flacc. 54: usque adeoorba fuit ab optimatibus illa contio, ut etc.; od. Cic. Tusc. 3, 27: Dionysius quidem tyrannus... Corinthi pueros docebat; usque eoimperio carere non poterat). – quo factum est, ut etc. (dadurch geschah es, daß etc. = deshalb, z.B. Nep. Milt. 5, 2: quo factum est, ut plus quam collegae Miltiades valeret: [2144] so auch »so zwar... aber nicht«, quā re factum est, ut... quidem, sed... non etc., z.B. Iustin. 16, 5, 17: und in indirekter Rede, »so würde etc.«, id si factum esset mit Akk. u. Infin., z.B. Nep. Milt. 4, 5). – ita fit, ut etc. (so geschieht es, daß etc. = folglich, z.B. Cic. de off. 1, 101: ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet).so! (so ist es gut, nicht mehr), sie satis est.so? (zur Bezeichnung der Bewunderung), itane? itane vero? sicci ne? so oder so, d. i. um jeden Preis, s. Preis no. II (S. 1887). – Häufig steht im Deutschen »so« (zur Bezeichnung des Grades) mit einem Beiwort im Positiv, wo die Lateiner entweder den Superlativ setzen, z.B. L. Sulla u. L. Murena, zwei so tapfere Männer, L. Sulla et L. Murena, duo fortissimi viri: Syrakus, die so schöne Stadt, urbs pulcherrima Syracusae; oder adjektivisch talis od. is (ein solcher, so ein, d. i. ein so guter, so vortrefflicher. so ausgezeichneter, so tapferer, od. umgekehrt, so schlechter, gefährlicher, elender, von Pers. u. Dingen), und tantus (von solcher Quantität, d. i. so groß oder so gering, so wenig, so unbedeutend, von Dingen), adverbial aber bl. ita oder sic (für »so groß, so schwer, so sein, so vorzüglich, so wenig etc.«) gebrauchen, z.B. ein so ausgezeichneter (so tapferer Mann), talis vir: eine so schreckliche Tat, tale facinus: der Zustand in Latium war so traurig, daß etc., Latio is status erat rerum, ut etc.: der Senatsbeschluß hat so wenig Wert, daß etc., senatus consultum tantam vim habet, ut etc.: Hegesias hält sich für einen so vorzüglichen Attiker, daß etc., Hegesias se itaputat Atticum, ut etc.: ich habe ihn von Jugend auf so zärtlich (innig) geliebt, daß etc., eum a puero sie semper dilexi, ut etc. nicht so (bei Adjektiven und Adverbien = eben nicht sehr), haud ita; non ita; minus (weniger); z.B. nicht so lange nachher, haud ita multo post: nicht so gar viele, haud ita multi: es geht nicht so glücklich, res minus prospere procedit.so... als möglich, durch quam u. den Superlativ des Adjektivs u. Adverbs, od. durch quam fieri potest u. den Superlativ des Adverbs, z.B. so früh als möglich, quam maturrime; quam maturrime fieri potest. so aber (bei Anführung des Gegenteils), nunc vero; iam vero. so schon, sic quoque (schon an sich selbst); suā sponte (ohne Veranlassung). – auch so noch, sic quoque.so ganz, so gar, adeo: nicht so ganz, nicht so gar. non od. haud ita (z.B. magnus): so ganz, so gar... daß etc., adeo... ut etc.: nicht so ganz, nicht so gar... daß nicht etc. non adeo... ut non etc.; non adeo... quin etc sozusagen, ut ita dicam; ut hoc verbo utar; auch quidam (eine Art von, bes. zur Milderung eines tropischen Ausdrucks, z.B. qui virtutem duram et quasi ferream quandam volunt). – Alle übrigen Verbindungenmit »so«, wie sobald, soeben, sofort, sogenannt, so gern, so gut usw., s. unten als besondere Artikel.

    II) Conjunct.: a) zur Bezeichnung des Nachsatzes, wo es im Lateinischen gewöhnlich nicht besonders ausgedrückt wird; nur wenn die Folgerung stark ausgesprochen werden soll, steht tum od. tum vero. – b) bei Ermunterungen: [2145] age. agite (wohlan, agite an mehrere). – en (hier = siehe), z.B. so will ich es denn tun, age faciam: so reiche denn die Rechte her, en porrige dextram. – c) einräumend: licet. quamquam. quamvis (s. »obgleich« deren genauern Untersch. u. Konstrukt.); z.B. so alt er ist, so kindisch ist er doch, licet iam grandior sitnatu, tamen puerilis est. nochso, quamvis mit Positiv, licet mit Superlativ u. dem Konjunktiv von esse, z.B. noch so reiche Menschen, homines quamvis divites; homines licet ditissimi sint. – noch so groß, quantuscumque: noch so klein, quantuslibet. – d) folgernd: ergo. – so wirst du, teurer Vater. meinetwegen u. mit mir sterben, ergo, carissime pater, et propter me morieris et mecum: wohlan, so mögen sie immerhin tun, was sie ergötzt, quin ergo quod iuvat, id semper faciant.

    deutsch-lateinisches > so

  • 11 donec

    dōnĕc, conj. [shortened from ante- and post-class. form dōnĭcum, from old dative doni (dioni; for root, etc., v. dies) and conj. cum; prop. at the time of day when; form donicum, Liv. And., Cato and Plaut. ap. Charis. p. 178 P.; Cato, R. R. 146, 2; 149, 2; 161, 3; Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Capt. 2, 2, 89; id. Most. 1. 2, 34; id. Ps. 4, 7, 72; id. Truc. 1, 1, 18; Fragm. ap. Prisc. p. 692 P.; Nep. Ham. 1, 4.—In the Inscr. of Orell. 4370 DONIQVIES is i. q. DONIQUE IS, and donique = donicum; so,

    donique,

    Lucr. 2, 1116; 5, 708 Lachm.].—Donec denotes the relation of two actions in time,
    I.
    As contemporaneous, as long as, while, during the time in which; or,
    II.
    As in immediate succession, until, up to the time at which (synonymous with dum, I. B. and II.—in the ante-class. and postAug. periods freq.; four times in Cic. only in signif. II. with indic.; not in Caes.).
    I.
    As long as, while (so perh. not till the Aug. period).
    (α).
    With indic.:

    neque dulces amores Sperne, puer, Donec virenti canities abest,

    Hor. C. 1, 9, 17:

    donec gratus eram tibi, etc.... Persarum vigui rege beatior... Donec non alia magis Arsisti, etc.... Romanà vigui clarior Iliā,

    id. ib. 3, 9, 1, and 5; Ov. Tr. 1, 1, 53; Liv. 2, 49; 6, 13; Tac. A. 14, 50; id. H. 4, 12; id. Or. 8; 40 al.:

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5.—
    (β).
    With subj.:

    (elephanti) nihil sane trepidabant, donec continenti velut ponte agerentur,

    Liv. 21, 28 fin.; Tac. A. 1, 51:

    edixit ne quis militis, donec in castris esset, bona possideret, etc.,

    Liv. 2, 24; 4, 2; 60; 21, 10; 25, 11; Tac. H. 4, 35; id. A. 15, 64 al.
    II.
    Until, till at length (so in all periods).
    (α).
    With indic. (cf. Zumpt, Gr. §

    575): ne quoquam exurgatis, donec a me erit signum datum,

    Plaut. Bacch, 4, 4, 106:

    haud desinam, donec perfecero hoc,

    Ter. Ph. 2, 3, 73; cf. ib. 4, 1, 24:

    neque tamen finis... fiebat, donec populus senatum coëgit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 87; id. Tull. 6, 14:

    hic regnabitur... donec regina sacerdos geminam partu dabit Ilia prolem,

    Verg. A. 1, 273; id. G. 4, 413 et saep.:

    neque credebam Donec Sosia fecit sibi uti crederem,

    Plaut. Am. 2, 1, 51.—So with perf., Lucr. 2, 1130; Liv. praef. 3, 48; 23, 31; Prop. 1, 9, 29; Verg. E. 6, 85; id. A. 2, 630; Hor. S. 1, 3, 103; id. Ep. 1, 10, 35 et saep.:

    me attrectare nefas, donec me flumine vivo abluero,

    Verg. A. 2, 720:

    socii consurgere tonsis... Donec rostra tenent siccum, etc.,

    id. ib. 10, 301; cf. id. ib. 268; Val. Fl. 8, 290; Liv. 1, 54 fin.
    (β).
    With subj.:

    Actia pugna refertur, donec alterutrum velox Victoria fronde coronet,

    Hor. Ep. 1, 18, 63.—So in the praes., Quint. 1, 1, 33; Tac. A. 2, 6; id. H. 5, 6; id. G. 1; 20 al.—In the imperf., Verg. A. 11, 860; Sen. Ep. 70; Quint. 11, 3, 6; Tac. H. 1, 13; Plin. Ep. 9, 33, 6:

    trepidationis aliquantum edebant, donec quietem ipse timor fecisset,

    Liv. 21, 28 fin. —So with pluperf., Liv. 45, 7 fin.
    (γ).
    Ellipt. without a verb:

    neque quisquam hominem conspicatu'st donec in navi super,

    Plaut. Merc. 1, 2, 82; cf. in foll. b.
    (γ).
    .—
    b.
    With usque, usque adeo, usque eo, eo usque, in tantum.
    (α).
    With indic.:

    ibo odorans usque donec persecutus volpem ero vestigiis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 114; id. Rud. 3, 4, 11; Ter. Ad. 4, 6, 6:

    id. aliquoties in die facito usque adeo donec sal desiverit tabescere biduum,

    Cato R. R. 88, 1; so id. ib. § 2; Plaut. Cist. 2, 3, 40; Ter. And. 4, 1, 38:

    usque eo timui, ne, etc.... donec ad reiciendos judices venimus,

    Cic. Verr. 2, 1, 6 fin.:

    eo usque me vivere vultis, donec haud ambiguum regem mea morte faciam,

    Liv. 40, 8 fin.:

    (humum) in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit,

    Col. 3, 13, 9.—
    (β).
    With subj.:

    usque Sessuri, donec cantor "Vos plaudite" dicat,

    Hor. A. P. 155:

    ni istunc invitassitis Usque adeo, donec, qua domum abeat nesciat, Peristis ambo,

    Plaut. Rud. 3, 5, 32:

    nec eo usque trahatur spiritus donec deficiat,

    Quint. 11, 3, 53.—
    (γ).
    Ellipt. without a verb usque illud visumst Pamphilo ne utiquam grave, Donec jam in ipsis nuptiis, Ter. Hec. 1, 2, 51; cf. above, a.
    (γ).
    .—
    B.
    With negatives, donec often limits the time within which something is done or to be done, without implying that it is done or to be done after the limit; Engl., till, before, within a certain time:

    moveri vetuisse puerum, donec experrectus sit,

    Liv. 1, 39, 2; Hor. C. 3, 5, 45:

    si respexis, donicum ego te jussero, te dedam, etc.,

    Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most. 1, 2, 35; Tac. A. 2, 82. Cf. Hand, Turs. II. 291-299.

    Lewis & Short latin dictionary > donec

  • 12 dum

    dum, conj. [for dium, acc. from dius; cf. diu, Corss. Ausspr. 2, 856], denotes the temporal relation of two actions to cach other,
    I.
    As contemporaneous, or,
    II.
    As in immediate succession, so that with the commencement of one action the other ceases.
    I.
    As contemporaneous.
    A.
    Without respect to the limits of the two actions, while, whilst, during the time in which.
    1.
    In gen., construed with the indicative, except in oratio obliqua, where the subjunctive was sometimes used. In Aug. poets and late prose the subjunctive often stands in oratio directa, v. the following).
    (α).
    Indic. praes.:

    dum cum hac usuraria Uxore mihi nunc morigero, haec curata sint Fac sis,

    Plaut. Am. 3, 3, 25; so id. Aul. 4, 2, 14; id. Bacch. 4, 7, 19; Ter. Heaut. 2, 2, 11; Cic. Clu. 32 fin.; Verg. E. 3, 75; Hor. Ep. 2, 1, 190 et saep.— In the praes. histor.:

    dum haec loquimur, interea loci ad macellum ubi advenimus, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 24; id. Phorm. 5, 9, 18; Cic. de Or. 2, 4, 15; id. Div. in Caec. 17, 56:

    dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 1; cf.

    these forms of transition,

    id. ib. 3, 17, 1; 4, 32, 1; 4, 34, 3; 5, 22, 1; 6, 7, 1; 7, 57, 1; id. B. C. 1, 56, 1; 2, 1, 1 et saep. dum ea conquiruntur et conferuntur, nocte intermissa circiter hominum milia VI ad Rhenum contenderunt, Caes. B. G. 1, 27, 4; cf. id. B. C. 1, 37, 1; id. ib. 1, 36, 1; Liv. 21, 7, 1; Verg. G. 4, 559.—In the imperf.:

    dum haec in Appulia gerebantur, Samnites... urbem non tenuerunt,

    Liv. 10, 36 fin.; 21, 53; 41, 14; Nep. Hann. 2, 4; Tac. Agr. 41; cf.:

    dum is in aliis rebus erat occupatus,

    Cic. Rosc. Am. 32, 91 —In the fut.; nunc animum advortite Dum argumentum hujus eloquar comoediae, Plaut. Am. prol. 96.—In the perf.:

    dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, Crassorum inventus est dissimillimus,

    Cic. Brut. 81, 292; so id. Mur. 27, 55; id. Fin. 2, 13; id. Phil. 14, 12, 33; id. Att. 1, 16, 2; Nep. Reg. 2, 2 al.—In the pluperf.:

    dum in unam partem oculos animosque hostium certamen averterat, pluribus locis scalis capitur murus,

    Liv. 32, 24.—In the fut. perf.:

    bellum ingens geret Italia... Tertia dum Latio regnantem viderit aestas,

    Verg. A. 1, 265.—Prov.:

    dum loqueris,

    i. e. this instant, Petr. 99.—In the oratio obliqua: dic, hospes, Spartae, nos te hic vidisse jacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 42, 101; Liv. 2, 57; 26, 16; Tac. A. 15, 59; id. H. 1, 33; Ov. M. 4, 776 et saep.—
    (β).
    Subj. In oratio obliqua:

    dixisti, dum Planci in me meritum verbis extollerem, me arcem facere e cloaca,

    Cic. Planc. 40; so id. de Or. 1, 41 fin.; id. Mur. 24; id. Att. 5, 17, 3; Sall. C. 7, 6; Tac. H. 4, 17 fin. al.—In oratio recta:

    o quotiens ausae, caneret dum valle sub alta, Rumpere mugitu carmina docta boves,

    Tib. 2, 3, 19:

    dum intentus in eum se rex totus averteret, etc.,

    Liv. 1, 40, 7:

    dum ea in Samnio gererentur,

    id. 10, 18, 1; Ov. Pont. 3, 3, 2; Verg. G. 4, 457; Mart. 1, 22, 1; Hirt. B. Hisp. 23; Aur. Vict. Vir. Ill. 35; id. Caes. 39; Hyg. Fab. 12 al.—
    b.
    When the principal action is an immediate and sudden sequence of that described in [p. 618] the clause with dum, subito or repente is often used in the principal clause:

    dum tempus teritur, repente milites, etc.,

    Liv. 29, 9, 5: dum advenientes filia interrogat, repente in osculis, etc. Suet. Aug. 99:

    dum Appium orno, subito sum factus accusatoris ejus socer,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Hirt. B. Afr. 61.—
    c.
    When the actions are simply presented as contemporaneous, interea, jam or interea jam is often used in the principal clause:

    dum haec mecum reputo, accersitur lavatum interea virgo,

    Ter. Eun. 3, 5, 44; Cic. Quint. 6, 28:

    dum ea Romani parant, jam Saguntum oppugnabatur,

    Liv. 21, 7, 1; cf.

    also: dum... interim,

    Plaut. Trin. 1, 1, 8; id. Men. 1, 3, 31; Liv. 21, 47, 7 al.—
    2.
    Esp., of duration in the present, now, yet.
    a.
    In combination with etiam primum, and esp. freq. with the negations non, nec, ne, haud, nihil, nullus, nemo, v. h vv.—
    b.
    Colloq., as an enclitic with imperatives and interjections (by some separately written ades dum, abi dum, etc, but v. Ritschl, Opusc Phil p. 567 sq.), orig, acc of time, a moment, a second, a little Sosia adesdum, paucis te volo, Ter. And 1, 1, 2 abidum, id. Heaut. 2, 3, 8 circumspicedum, Plaut Trin. 1, 2, 109:

    dicdum,

    Ter. Hec 5, 3, 5 facitodum, id. Heaut 3, 2, 39 iteradum, Poëta ap. Cic. Att. 14, 14 jubedum, Plaut. Rud. 3, 5, 7:

    manedum,

    id. Bacch. 4, 6, 24; Ter. Hec. 5, 4, 4:

    memoradum,

    Plaut. Poen. 5, 2, 103:

    tacedum,

    id. Men. 2, 2, 73:

    tangedum,

    id. Rud. 3, 5, 5 al.:

    agedum (most freq.),

    id. Am. 2, 2, 151; 5, 1, 29; id. As. 4, 1, 1; 5, 1, 1 et saep. (for which, agidum, id. Trin. 2, 2, 89 Ritschl ad loc.); Ter. Eun. 4, 4, 27; id. Heaut. 2, 3, 69; id. Hec. 3, 1, 35; id. Phorm. 5, 3, 1; Cic. Sull. 26; Liv. 7, 9; 9, 16 al.; Cat. 63, 78; Stat. Th. 7, 126 al.:

    agitedum,

    Liv. 3, 62 Drak.; 5, 52; 7, 34 fin.:

    cedodum,

    Ter. Phorm. 2, 2, 15:

    ehodum,

    id. And. 1, 2, 13; 2, 1, 24; 3, 5, 10; id. Eun. 2, 3, 68; also in Plaut. in enumerations: primumdum (= Gr. prôton men), Plaut. Mil. 2, 3, 26; id. Most. 2, 1, 53; id. Trin. 1, 2, 61 al.—
    B.
    With respect to the temporal limit of both actions, i. q. tamdiu quam or usque eo, as long as, while.
    1.
    Lit. (with indic. when the duration of the action in the principal clause is alone implied, except in the oratio obliqua).—In praes.: bene factum a vobis, dum vivitis, non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1 fin.; so Cic. Lael. 4, 14; id. de Sen. 23, 86; id. Fin. 3, 2, 9; Caes. B. G. 7, 50 fin. al.—In fut.: quid illos opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 13, 17; Plaut. Ps. 1, 3, 103; Cic. Rosc. Am. 32 fin.; id. Leg. 1, 1, 2; Verg. A. 1, 607 sq. et saep.—
    (β).
    Subj., often, when the clause with dum expresses a desired end, or refers to an indefinite future:

    non tibi venit in mentem, Si, dum vivas, tibi bene facias, etc.,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    pars, dum vires suppeterent, eruptionem censebant,

    Caes. B. G. 7, 77, 2:

    ut sua sponte, dum sine periculo liceret, excederet Gadibus,

    id. B. C. 2, 20, 3:

    hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sibi uterque confideret ut pares ambo viderentur,

    id. ib. 3, 10, 7:

    de quo (sc. animo) dum disputarem, tuam mihi dari vellem, Cotta, eloquentiam,

    Cic. N. D. 2, 59, 147 Bait. (v. Roby, Gram. 2, 284 sq.). —
    b.
    With tamdiu, tantum, tantummodo, tantisper, usque; or opp. postea, postquam, deinde, ubi, nunc, etc.—With tamdiu, Cic. Verr. 2, 4, 3; id. Cat. 3, 7; id. de Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33 fin.; id. Att. 9, 6, 5 al.—With tantum, Liv. 27, 42.—With tantummodo, Sall. J. 53, 3.—With tantisper, Plaut. Truc. prol. 11; Ter. Ad. 1, 1, 44; id. Heaut. 1, 1, 54.—With usque, Cic. Verr. 2, 1, 5: dum... postea, id. Mur. 12, 26—dum... postea quam, Caes. B. G. 7, 82, 1; Cic. Rosc. Am. 43 fin. —dum... postquam, Sall. J. 53, 3; Liv. 21, 13; cf. Ter. And. 1, 1, 27—dum... deinde, Cic. Att. 9, 6, 5; Liv. 27, 42, 13—dum... sed ubi, Plaut. Capt. 2, 1, 37; Caes. B. C. 1, 51, 5—dum... nunc, Ter. And. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 4, 11.—For tamdiu... dum, less freq. dum... dum, as long as... so long:

    sic virgo dum intacta manet, dum cara suis,

    Cat. 62, 45 and 56; cf. Quint. 9, 3, 16:

    dum habeat, dum amet,

    Plaut. Truc. 2, 1, 23 (al. tum).—
    c.
    In Plautus repeatedly with an emphatic quidem, Plaut. As. 2, 4, 57; 5, 2, 20; id. Bacch. 2, 2, 48; id. Merc. 2, 3, 53; id. Ps. 1, 5, 92.—
    2.
    Transf.
    a.
    In conditional relations as a restrictive particle, like quatenus and duntaxat, so long as, if so be that, provided that, if only (so regularly connected with the subjunctive;

    freq. in prose and poetry): dum pereas, nihil interduo aiant vivere,

    Plaut. Capt. 3, 5, 36: Ly. Concede, inspiciam quid sit scriptum. Cu. Maxime, Tuo arbitratu, dum auferam abs te id quod peto, id. Curc. 3, 58; cf.:

    dum res maneant, verba fingant arbitratu suo,

    Cic. Fin. 5, 29 fin.: oderint, dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97:

    licet lascivire, dum nihil metuas,

    Cic. Rep. 1, 40 et saep.; in the imperf.:

    qui sese in cruciatum dari cuperet, dum de patris morte quaereretur,

    id. Rosc. Am. 41, 119; Sall. C. 40, 4; id. J. 68, 3; Quint. 10, 1, 33: An. Non pudet vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, Ter. Phorm. 3, 2, 41;

    so without a verb,

    Cic. Fam. 7, 9; id. Ac. 2, 32, 104; Quint. 4, 1, 70; 9, 4, 58; 10, 3, 5; cf.:

    dum eatenus,

    id. 1, 11, 1.—
    (β).
    With an emphatic modo, and often in one word, dummodo:

    aeque istuc facio dummodo Eam des, quae sit quaestuosa, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 189; id. Aul. 2, 2, 62; id. Mil. 2, 2, 98; Cic. Rep. 3, 3; id. Off. 3, 21; id. Cat. 1, 5; 9; Prop. 3, 17, 17 (4, 16, 17 M.); Ov. F. 5, 242 al.; cf.:

    sin autem jejunitatem... dummodo sit polita, dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit, etc.,

    Cic. Brut. 82, 285:

    dummodo sit dives, barbarus ille placet,

    Ov. A. A. 2, 276.—Separated by other words:

    mea nil refert, dum patiar modo,

    Ter. Eun. 2, 3, 28:

    certumst pati, dum illum modo habeam mecum,

    id. Heaut. 3, 1, 57; Val. Fl. 5, 265.—
    (γ).
    With tamen, and, in Plautus (cf. above, 1. c.), with quidem.—With tamen, Cic. de Or. 2, 77, 314; Cels. 3, 4; Quint. 1, 1, 11; 2, 12, 7; 8 prooem. § 32; Dig. 39, 22, 4.—With quidem, Plaut. Trin. 1, 2, 20; id. Aul. 2, 2, 34; cf. the foll. number.—
    (δ).
    In negative conditional clauses, with ne, so long as not, provided that not, if only not:

    VTEI. SENATVS. NOSTER. DECERNERET. DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT., S. C. de Bac. (thrice): id faciat saepe, dum ne lassus fiat,

    Cato, R. R. 5, 4; Plaut. Trin. 4, 2, 137; cf. id. Bacch. 4, 8, 26; id. Curc. 1, 1, 36; Ter. Hec. 4, 4, 12; Cic. Att. 6, 1, 4; 8, 11, B fin.; Liv. 3, 21 Drak.; 28, 40; Ov. H. 3, 81.—So too, dummodo ne, Cic. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 10, 25, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 7; id. Att. 12, 45 al.:

    dum quidem ne,

    Plaut. Merc. 2, 3, 89.—
    b.
    With a causal accessory notion, until, long enough for, etc (very rare, only with subjunctive) obsidio deinde per paucos dies magis quam oppugnatio fuit, dum vulnus ducis curaretur, Liv 21, 8; cf. id. 24, 40; Suet Aug. 78 fin. nam se quoque moveri finget, dum aditum sibi ad aures faciat, Quint. 4, 1, 46.
    II.
    In immediate suceession, until, until that (with the subjunctive or the indicative, as the idea of aim or simply of time predominates; cf.

    e.g.: quid dicam, quantus amor bestiarum sit in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere?

    Cic. N. D. 2, 51 fin.:

    ea mansit in condicione atque pacto usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt,

    id. Verr. 1, 6, 16; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 32; id. Eun. 1, 2, 126; Liv. 4, 21 fin.; 27, 42. Cicero generally, Caesar always employs the subjunctive).
    (α).
    Subj.:

    is dum veniat, sedens ibi opperibere,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 14; cf.:

    paulisper mane, dum edormiscat unum somnum,

    id. Am. 2, 2, 64; cf. also Cic. Att. 7, 1, 4;

    so with exspectare,

    id. Lael. 13; Caes. B. G. 1, 11 fin.; 4, 13, 2; Liv. 3, 11 fin.: Tac. Or. 19 fin.; Hor. Ep. 1, 2, 42; Luc. 5, 303 et saep.;

    with morari,

    Hirt. B. G. 8, 28; Liv. 4, 21 fin.; 22, 38 al.; cf. infra, b:

    sic deinceps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur,

    Caes. B. G. 7, 23, 4; id. B. C. 1, 58, 4; cf.:

    multa quoque et bello passus, dum conderet urbem Inferretque deos Latio,

    Verg. A. 1, 5:

    ut spatium intercedere posset, dum milites convenirent, legatis respondit, etc.,

    Caes. B. G. 1, 7 fin.: Caesar ex eo tempore, dum ad flumen Varum veniatur, se frumentum daturum pollicetur, from that time until, etc., id. B. C. 1, 87, 1:

    differant in tempus aliud, dum defervescat ira,

    Cic. Tusc. 4, 36, 78 (cf. ib.:

    dum se ipsi colligant): quippe qui moram temporis quaererent, dum Hannibal in Africam traiceret,

    Liv. 30, 16 fin. et saep.—
    (β).
    Indic.:

    tu hic nos, dum eximus, interea opperibere,

    Ter. Heaut. 4, 7, 5;

    so with opperiri,

    Cic. Att. 10, 3;

    with manere aliquem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28;

    with exspectare,

    id. Eun. 1, 2, 126;

    with morari,

    Liv. 27, 42; cf.:

    causas innecte morandi, Dum pelago desaevit hiems,

    Verg. A. 4, 52:

    retine, dum ego huc servos evoco,

    Ter. Phorm. 5, 7, 89; cf.:

    Tityre, dum redeo, pasce capellas,

    Verg. E. 9, 23: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari jussit, dum animam efflavit, Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. in the perf., Prop. 1, 3, 45; in the fut., id. 1, 14, 14. See Hand, Turs. II. pp. 303-330.

    Lewis & Short latin dictionary > dum

  • 13 so sehr

    so sehr, tam valde. tam vehementer (so mit starker Kraft, so mit leidenschaftlicher Bewegung etc.). – tantum. tanto opere. tantopere (in solchem Grade, vor Verben). – tanto (»um so viel«, vor Verben, die einen Vorzug bezeichnen, z.B. er übertraf die übrigen so sehr, tanto ceteros praestitit). – adeo, bei Cicero usque eo, usque adeo, auch ita od. sie (»bis zu dem Grade«, vor Verben, Adjektiven u. Adverbien, auch am Anfang eines Satzes, bes. eines parenthetischen, um auf einen vorhergehenden oder bereits begonnenen Satz hinzuweisen). – tam ita (»so«, wenn »so sehr« bloß für ein verstärktes »so« steht, vor Adjektiven u. Adverbien, [2158] tam aber nur in Verbindung mit einem Folgesatz, also vor ut u. qui; od. in Vergleichungen, also vor quam, quasi. Wo solche Vergleichung den Gebrauch des »so« nicht begründet, muß im Lateinischen der Superlativ eintreten. z.B. euere so sehr nachdrücklichen Urteilssprüche, vestra gravissima iudicia). – noch einmal so sehr, bis tanto: nicht so sehr, minus (weniger, vor Verben, Adjektiven und Adverbien); haud od. non ita (nicht eben, vor Adjektiven und Adverbien): so sehr... als. tanto opere... quantopere: so sehr als, quantopere: so sehr, als man kann, quantum fieri potest: so sehr... so sehr, quantopere... tantopere: so sehr auch, quantumvis (wenn auch noch so); quamvis (so sehr, als man will); beide mit folg. Konj.

    deutsch-lateinisches > so sehr

  • 14 solange

    solange, a) demonstrativ: tam diu (»so lange«, bezeichnet die langwierige Zeitdauer). – tantisperso lange«, bezeichnet das Während = während der Zeit). – so lange, bis etc., tantisper, dum: so lange als etc., tam diu, quam od. quam diu; usque adeo... quoad. – b) relativ: quamdiu (»so lange als«, drückt wie tam diu die langwierige Zeitdauer aus, z.B. tenuit se uno loco, quamdiu fuit hiems). quoadso lange als«, gibt das Ziel an, bis wie lange, z.B. me admones, ut me integrum [selbständig], quoad possim, servem). – dum (während, indem. solange als. z.B. isto bono utare, dum adsit). – donec (»so lange bis«, z.B. numquam destitit orare usque adeo, donec perpulit). – solange die Welt steht, post homines natos; post hominum memoriam: solange die Stadt steht oder gestanden hat, post urbem conditam.

    deutsch-lateinisches > solange

  • 15 liceor

    lĭcĕor, ēri, lĭcĭtus sum offrir un prix, apprécier, évaluer, mettre une enchère, enchérir.    - hortos liceri: se porter acquéreur de jardins par voie d’enchères.    - illo licente contra liceri audet nemo: quand il offre un prix, personne n’ose surenchérir.    - liciti sunt usque adeo quoad: ils poussèrent les enchères aussi loin que...
    * * *
    lĭcĕor, ēri, lĭcĭtus sum offrir un prix, apprécier, évaluer, mettre une enchère, enchérir.    - hortos liceri: se porter acquéreur de jardins par voie d’enchères.    - illo licente contra liceri audet nemo: quand il offre un prix, personne n’ose surenchérir.    - liciti sunt usque adeo quoad: ils poussèrent les enchères aussi loin que...
    * * *
        Liceor, liceris, pen. prod. licitus sum, liceri. Cic. Mettre à l'enchere quand on vend quelque chose au plus offrant, Priser.
    \
        Si existat qui plus liceatur. Vlp. Qui la mette à plus hault pris.
    \
        Ad nutum licentium circunferri. Curtius. Aller au plus offrant. B.

    Dictionarium latinogallicum > liceor

  • 16 pertaedet

    pertaedet, ĕre, taesum est, impers. usité surtout au parf. s'ennuyer fort, être très dégoûté de.    - même construction que taedet.    - pertisum, Fest. (condamné par l'usage, d'après Cic. Or. 159): c. pertaesum.    - aliquem pertaedet alicujus rei: qqn est très dégoûté de qqch.    - ita me sermonis pertaesum est, Plaut. Most. 1, 4, 4: tant la conversation m'ennuyait.    - suscepti negotii eum numquam pertaesum est, Nep.: il n'éprouvait jamais un profond dégoût pour ce qu'il faisait.    - eum pertaesum est esse domi, Lucr. 3, 1061: il est dégoûté d'être à la maison.    - part.-adj. - pertaesus, a, um: dégoûté de, las de, honteux de.    - lentitudinis eorum pertaesa primores classiariorum Misenensium labefacere connixa est, Tac. An. 15: lassée de leur indolence, elle essaya de faire chanceler les chefs de la flotte de Misène.    - avec acc. - quasi pertaesus ignaviam suam, Suet. Caes. 7: comme s'il avait honte de son inaction.    - cf. Suet. Aug. 62; Suet. Tib. 67.    - avec dat. - usque adeo pertaesum vos mihi esse, Gracch. ap. Diom.
    * * *
    pertaedet, ĕre, taesum est, impers. usité surtout au parf. s'ennuyer fort, être très dégoûté de.    - même construction que taedet.    - pertisum, Fest. (condamné par l'usage, d'après Cic. Or. 159): c. pertaesum.    - aliquem pertaedet alicujus rei: qqn est très dégoûté de qqch.    - ita me sermonis pertaesum est, Plaut. Most. 1, 4, 4: tant la conversation m'ennuyait.    - suscepti negotii eum numquam pertaesum est, Nep.: il n'éprouvait jamais un profond dégoût pour ce qu'il faisait.    - eum pertaesum est esse domi, Lucr. 3, 1061: il est dégoûté d'être à la maison.    - part.-adj. - pertaesus, a, um: dégoûté de, las de, honteux de.    - lentitudinis eorum pertaesa primores classiariorum Misenensium labefacere connixa est, Tac. An. 15: lassée de leur indolence, elle essaya de faire chanceler les chefs de la flotte de Misène.    - avec acc. - quasi pertaesus ignaviam suam, Suet. Caes. 7: comme s'il avait honte de son inaction.    - cf. Suet. Aug. 62; Suet. Tib. 67.    - avec dat. - usque adeo pertaesum vos mihi esse, Gracch. ap. Diom.
    * * *
        Pertaedet, pertaeduit, pertaesum est, pertaedere. Gel. Estre fort fasché et ennuyé.

    Dictionarium latinogallicum > pertaedet

  • 17 turbo

    [st1]1 [-] turbo, āre, āvi, ātum: - tr. -    - arch. fut. ant. passif turbassitur, Tab. d. Cic. Leg. 3, 4, 11. a - troubler, mettre le désordre dans, agiter, bouleverser, confondre, brouiller, désorganiser, déranger de sa position, renverser.    - undique totis usque adeo turbatur agris, Virg.: tant est grand le trouble qui règne partout dans toute la campagne.    - aciem peditum turbare, Liv.: semer le désordre dans l'armée des fantassins.    - capillos turbare, Ov. M. 8, 859: mettre les cheveux en désordre.    - turbata cera, Quint. 12, 8, 13: cachet de cire endommagé (non intact).    - ordines turbare, Liv. 3, 0, 8: jeter la confusion dans les rangs.    - aciem peditum turbare, Liv. 30, 18, 10: jeter la confusion dans la ligne des fantassins.    - contiones turbare, Liv. 3, 66, 2: troubler les assemblées.    - auspiciorum jure turbato, Cic. Phil. 2, 102: en bouleversant le droit augural.    - abs. equites primo impetu turbavere, Liv. 38: dès le premier assaut, les cavaliers jetèrent le désordre.    - avec acc. de rel. c. en grec turbatus capillos, Ov.: échevelé. b - rendre trouble (un liquide).    - turbare aquam limo, Hor.: troubler l'eau en agitant la vase. c - troubler (l'esprit), déconcerter, mettre en émoi, alarmer, égarer.    - Aristoteles multa turbat, Cic. Nat. 1, 33: Aristote brouille beaucoup d'idées.    - animum turbare (mentem turbare): troubler l'esprit, mettre en émoi. d - agiter par des séditions, exciter des troubles; troubler le repos, occasionner du désordre.    - ne quid ille turbet vide, Cic. Q. Fr. 3: prends garde qu'il ne fasse quelque sottise.    - si in Hispania turbatum esset, Cic. Sull. 20: s'il y avait eu des troubles en Espagne.    - turbatum est domi, Ter.: le trouble règne chez nous.    - turbare turbas, Plaut. Bac. 1076: faire des sottises, se livrer à des désordres. e - mal administrer (qqch), dissiper (sa fortune).    - omnibus in rebus turbarat, Cael. ap. Cic.: il avait dissipé toute sa fortune.    - turbare rem (censum): faire banqueroute. [st1]2 [-] turbo, ĭnis, m.: a - tourbillon (dans l'air), trombe; tournoiement (de fumée, d'eau...).    - pulvis collectus turbine, Hor. S. 1, 4, 31: poussière soulevée par un tourbillon.    - exoritur ventes turbo, Plaut. Curc. 647: un vent s'élève en tourbillon, il s'élève un tourbillon de vent. b - au fig. tourbillon, tourmente, désordre, confusion, orage, tempête; coups (de la fortune).    - in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae, Cic. Pis. 20, quand se déchaînaient la tourmente et les flots sur l'océan politique. c - toupie, sabot (jouet d'enfant).    - Cic. Fat. 42; Virg. En. 4, 378, etc. d - forme ronde, forme circulaire.    - in latum turbine crescit ab imo (bucina), Ov. M. 1, 336: la trompe va s'élargissant à son extrémité arrondie (= se termine par un pavillon évasé). e - toute espèce d'objets de forme circulaire: bobine, fuseau dans les opérations magiques.    - Hor. Epo. 17. 7.    - peson du fuseau: Catul. 64, 314. g - mouvement circulaire, tourbillon circulaire.    - Lucr. 5, 624; 5, 632; 6, 640.    - poét. ingentis turbine saxi, Virg. En. 12, 531: au moyen d'une énorme pierre lancée en tournoyant.    - momento turbinis, Pers. 5, 78: dans l'espace d'une simple pirouette (pour affranchir un esclave, le maître le faisait tourner sur lui-même).    - au fig. militiae turbo, Ov. Am. 3, 15, 6: le cercle des grades militaires.    - vulgi turbo, Claud. Stil. 200: les remous d'une foule. [st1]3 [-] Turbo, ōnis, m.: Hor. Turbon (nom d'homme).
    * * *
    [st1]1 [-] turbo, āre, āvi, ātum: - tr. -    - arch. fut. ant. passif turbassitur, Tab. d. Cic. Leg. 3, 4, 11. a - troubler, mettre le désordre dans, agiter, bouleverser, confondre, brouiller, désorganiser, déranger de sa position, renverser.    - undique totis usque adeo turbatur agris, Virg.: tant est grand le trouble qui règne partout dans toute la campagne.    - aciem peditum turbare, Liv.: semer le désordre dans l'armée des fantassins.    - capillos turbare, Ov. M. 8, 859: mettre les cheveux en désordre.    - turbata cera, Quint. 12, 8, 13: cachet de cire endommagé (non intact).    - ordines turbare, Liv. 3, 0, 8: jeter la confusion dans les rangs.    - aciem peditum turbare, Liv. 30, 18, 10: jeter la confusion dans la ligne des fantassins.    - contiones turbare, Liv. 3, 66, 2: troubler les assemblées.    - auspiciorum jure turbato, Cic. Phil. 2, 102: en bouleversant le droit augural.    - abs. equites primo impetu turbavere, Liv. 38: dès le premier assaut, les cavaliers jetèrent le désordre.    - avec acc. de rel. c. en grec turbatus capillos, Ov.: échevelé. b - rendre trouble (un liquide).    - turbare aquam limo, Hor.: troubler l'eau en agitant la vase. c - troubler (l'esprit), déconcerter, mettre en émoi, alarmer, égarer.    - Aristoteles multa turbat, Cic. Nat. 1, 33: Aristote brouille beaucoup d'idées.    - animum turbare (mentem turbare): troubler l'esprit, mettre en émoi. d - agiter par des séditions, exciter des troubles; troubler le repos, occasionner du désordre.    - ne quid ille turbet vide, Cic. Q. Fr. 3: prends garde qu'il ne fasse quelque sottise.    - si in Hispania turbatum esset, Cic. Sull. 20: s'il y avait eu des troubles en Espagne.    - turbatum est domi, Ter.: le trouble règne chez nous.    - turbare turbas, Plaut. Bac. 1076: faire des sottises, se livrer à des désordres. e - mal administrer (qqch), dissiper (sa fortune).    - omnibus in rebus turbarat, Cael. ap. Cic.: il avait dissipé toute sa fortune.    - turbare rem (censum): faire banqueroute. [st1]2 [-] turbo, ĭnis, m.: a - tourbillon (dans l'air), trombe; tournoiement (de fumée, d'eau...).    - pulvis collectus turbine, Hor. S. 1, 4, 31: poussière soulevée par un tourbillon.    - exoritur ventes turbo, Plaut. Curc. 647: un vent s'élève en tourbillon, il s'élève un tourbillon de vent. b - au fig. tourbillon, tourmente, désordre, confusion, orage, tempête; coups (de la fortune).    - in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae, Cic. Pis. 20, quand se déchaînaient la tourmente et les flots sur l'océan politique. c - toupie, sabot (jouet d'enfant).    - Cic. Fat. 42; Virg. En. 4, 378, etc. d - forme ronde, forme circulaire.    - in latum turbine crescit ab imo (bucina), Ov. M. 1, 336: la trompe va s'élargissant à son extrémité arrondie (= se termine par un pavillon évasé). e - toute espèce d'objets de forme circulaire: bobine, fuseau dans les opérations magiques.    - Hor. Epo. 17. 7.    - peson du fuseau: Catul. 64, 314. g - mouvement circulaire, tourbillon circulaire.    - Lucr. 5, 624; 5, 632; 6, 640.    - poét. ingentis turbine saxi, Virg. En. 12, 531: au moyen d'une énorme pierre lancée en tournoyant.    - momento turbinis, Pers. 5, 78: dans l'espace d'une simple pirouette (pour affranchir un esclave, le maître le faisait tourner sur lui-même).    - au fig. militiae turbo, Ov. Am. 3, 15, 6: le cercle des grades militaires.    - vulgi turbo, Claud. Stil. 200: les remous d'une foule. [st1]3 [-] Turbo, ōnis, m.: Hor. Turbon (nom d'homme).
    * * *
    I.
        Turbo, turbas, turbare. Liu. Troubler, Mesler, Brouiller.
    \
        Aciem turbare. Liu. Mettre en desordre, ou desarroy.
    \
        Capillos turbare. Martial. Mesler, Troubler, Mettre en desordre.
    \
        Delectum ciuium turbare. Cic. Troubler et empescher.
    \
        Fortunas turbare timore. Lucret. Troubler la felicité et bien fortuné cours de vie, etc.
    \
        Turbor, Passiuum. Cic. Estre troublé, ou esmeu.
    \
        Turbatum est, Impersonale. Terent. Nescio quid profecto absente nobis turbatum est domi. Quel trouble est advenu en la maison.
    \
        Turbatum, Absolute. Tacit. Postquam turbatum in castris accepere. Apres qu'ils entendirent qu'il y avoit eu trouble et esmeute ou sedition, etc.
    II.
        Turbo, turbinis, pen. cor. m. g. Virgil. Tourbillon de vent.
    \
        Turbo lethi. Catul. Le tourbillon ou tempeste et dangier de mort.
    \
        Turbo. Stat. Une eaue qui va en tournoyant: comme on voit és lieux creux et gouffres d'une riviere.
    \
        Turbo. Sil. Tournoyement et entortillement d'un serpent, ou revolution impetueuse.
    \
        Saxi turbo. Virg. Roulement, ou impetuosité d'une pierre qu'on jecte.
    \
        Libratum tereti versabat turbine fusum. Catull. Elle faisoit tourner son fuseau, Elle filoit.
    \
        Turbo. Tibul. Un sabot, Toupie, ou trompe dequoy se jouent les enfants.
    \
        Turbo. Plin. Toute chose estroicte et ague par le fond, et large par le hault.

    Dictionarium latinogallicum > turbo

  • 18 dōnec

        dōnec conj.    [shortened from donicum], as long as, while: Donec canities abest, H.: (elephanti) nihil trepidabant, donec ponte agerentur, L.: donec quisquam supersit, L.— Until, till at length: haud desinam Donec perfecero hoc, T.: neque finis fiebat, donec populus senatum coëgit, etc.: donec redit, silentium fuit, L.: canit, Cogere donec ovīs Iussit Vesper, V.: Danuvius plurīs populos adit donec erumpat, Ta.: cornu duxit, donec coirent capita, V.: moveri vetuisse puerum, donec experrectus esset, i. e. before, L.—With usque, all the time until: usque adeo donec, T.: usque eo timui donec ad reiciendos iudices vēnimus: eo usque vivere donec, etc., L.: usque Sessuri, donec cantor ‘Vos plaudite’ dicat, H.
    * * *
    while, as long as, until

    Latin-English dictionary > dōnec

  • 19 donec

    dōnec, Coni. (aus doneque, donique = denique), I) so lange als od. noch, zur Angabe, daß die Dauer der einen Handlung an die Dauer der andern geknüpft sei, nach ihr sich richte, mit dem Indikativ; aber bei kausaler Beziehung zwischen Haupt- u. Nebensatz mit dem Konj., Komik., Liv. u.a. – II) so lange bis, bis daß, bis endlich, bis wirklich (s. Müller Liv. praef. § 9), zur Angabe, daß die Handlung des Hauptsatzes dauere bis zum Eintreten der Handlung im Nebensatze, mit dem Indikativ; aber wenn das Ziel als ein erstrebtes, gewolltes, bloß als möglich gedachtes, überhaupt als unbestimmte Zukunft erscheint, mit dem Konj., Komik., Cic. u.a. – korresp. m. usque, Komik. u. Cato: m. usque adeo, Cato: m. usque eo, Cic.: od. eo usque, Liv.: m. in tantum, Col.: tam diu... donec, Marc. Emp. 16.

    lateinisch-deutsches > donec

  • 20 donec

    dōnec, Coni. (aus doneque, donique = denique), I) so lange als od. noch, zur Angabe, daß die Dauer der einen Handlung an die Dauer der andern geknüpft sei, nach ihr sich richte, mit dem Indikativ; aber bei kausaler Beziehung zwischen Haupt- u. Nebensatz mit dem Konj., Komik., Liv. u.a. – II) so lange bis, bis daß, bis endlich, bis wirklich (s. Müller Liv. praef. § 9), zur Angabe, daß die Handlung des Hauptsatzes dauere bis zum Eintreten der Handlung im Nebensatze, mit dem Indikativ; aber wenn das Ziel als ein erstrebtes, gewolltes, bloß als möglich gedachtes, überhaupt als unbestimmte Zukunft erscheint, mit dem Konj., Komik., Cic. u.a. – korresp. m. usque, Komik. u. Cato: m. usque adeo, Cato: m. usque eo, Cic.: od. eo usque, Liv.: m. in tantum, Col.: tam diu... donec, Marc. Emp. 16.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > donec

См. также в других словарях:

  • MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox …   Hofmann J. Lexicon universale

  • GYMNASTICA — Graece Γυμναςτικὴ, Latin. Ars exercitatoria, finitore Galeno l. ad Thras. ἐπιςτήμη ἐςτὶ τῆς εν πᾶσι γυμνασίοις δυν´αμεως, quoe omnium exercitationnum facultates novit. Mercuriali est Facultas quaedam omnium exercitationum facultates contemplans,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MILITES — I. MILITES Haeretici, qui alias Floriniani et Corpocratiani, sic dicti, quia de Militaribus fuerunt, Philastrius de Haeres. Part. 3. c. 10, II. MILITES qui aetate apud Romanos lecti, indicat Lex a Sempronio Graccho Tribuno Plebis lata: Ne quis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • GYMNASIUM — I. GYMNASIUM locus, in quo gymnasticae exercitationes fiebant, publicus, ut habet Galen. de tuenda valet. l. 2. c. 2. in separata urbis regione exstructus, ubi ungebantur, fricabantur, luctabantur, discum iactitabant, aut tale quidpiam faciebant …   Hofmann J. Lexicon universale

  • STAPES et STAPIA — STAPES, et STAPIA vox recens, a stando et pes, Graece Ἀναβολἐυς, Item Ἐγκεντρὶς; Lipsius subicem pedaneum vocat: Recens inventum est, uti discimus ex Polydoro Virgilio de Rer. Inventoribus l. 3. c. 18. Est et illud novum inventum, in quo uterque… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • COEMETERIUM — Graece Κοιμητήριον, vox apud medii aevi Scriptores Ecclesiasticos recepta pro sepulchro, κοιμᾶςθαι, dormire: somno enim Fidelium mortem in Sacris comparari, tralatitium est. Haec omni tempore benedicta et Fidelium sepultutae consecrata fuisse,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • GESMINUS — Gall. Iasmin, floris nomen eximii, de quo sic Fr Pomey, An cerni flos potest isto tenuior? Vix mole violam. An candidiorem reperias ullum? Nivem et lac adaequat candore. Ecquis autem suaviorem olfaciat? Nequaquam ambaris et mosci aeque suavis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • OSCULUM — res sacra, utpote quâ quasi Anima, quâ nihil nobis pretiosius, transfunditur. Proin eius usque adeo religiosi fuêre Veteres, Romani inprimis, ut cuiquam temere Osculum dare nefas esset, nec Sponso quidem, nihil semel tantum liceret,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PARADISUS — I. PARADISUS apud recentiores Scriptores, atrium est porticibus circumdatum ante aedes sacras. ex Graeco Παράδεισος, qui ab Hesychio definitur τόπος εν ᾧ παριπάτοι, locus porticibus et deambulatoriis circumdatus, Gallis vero Parvis. Hâc notione… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PHASIANUS — tertiô pulchritudinis locô inter aves memoratur, Statio Epicedio in Psittacum Melioris Atedii, Sylv. 4. l. 2. v. 25. Psittacus, ille Plagae viridis regnator Eoae, Quem non gemmatâ volucris Iunonia caudâ Vinceret, adspectu gelidi non Phasidis ales …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»